Endometriumcarcinoom tijdens substitutietherapie met oestrogeen ondanks toevoeging van progestageen

Veldhoven, Eindhoven, juni 1993,

Met belangstelling hebben wij de casuïstische mededeling van de collegae Ubachs en Heineman gelezen (1993; 1062-3). Naar de mening van de auteurs leert de gepresenteerde ziektegeschiedenis dat bij oestrogeensubstitutie bij vrouwen met een uterus toevoeging van een progestageen 1 maal per 3 maanden ‘wellicht niet in alle omstandigheden te verdedigen is’.

Uit ons onderzoek aangaande oestrogeensubstitutie met toevoeging van progestageen op verzoek, is intussen gebleken dat hyperplasie van het endometrium al zeer kort na het begin van oestrogeentherapie kan optreden (figuur). Al geruime tijd geleden zijn er enkele artikelen gepubliceerd waarin het bestaan van twee soorten endometriumcarcinoom wordt verondersteld.12 De ene soort zou oestrogeenafhankelijk zijn, de andere zou geen samenhang met oestrogeen hebben.

Wij zijn het helemaal met de opmerking van Ubachs en Heineman eens dat een zeer nauwkeurige follow-up nodig is voor vrouwen die oestrogeensubstitutie gebruiken. De gepresenteerde casus toont aan dat er ondanks een 3-maandelijkse sequentiële behandeling met oestrogenen en progestagenen een endometriumcarcinoom kan ontstaan. Terecht verbinden de auteurs aan deze waarneming geen suggestie ten aanzien van de gewenste frequentie van toevoeging van progestageen tijdens oestrogeensubstitutie.