Samenvatting
- De belangrijkste bijwerking van niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) is NSAID-gastropathie, vanwege de ernst en de frequentie.
- Preventieve maatregelen zijn vooral van belang bij patiënten met een verhoogd risico op NSAID-gastropathie (leeftijd > 60 jaar en/of ulcus in de voorgeschiedenis).
- De verschillende strategieën ter preventie van NSAID-gastropathie zijn: het toepassen van cyclo-oxygenase(COX)-2-remmers, het toevoegen van een prostaglandineanalogon, een H2-receptorantagonist of een protonpompremmer, of eradicatie van Helicobacter pylori.
- Op grond van effectiviteit, veiligheid en kosten lijkt het voorschrijven van een protonpompremmer eerste keus; het toevoegen van een prostaglandineanalogon is een goed alternatief.
- Voor de toekomst zijn de verwachtingen ten aanzien van de COX-2-remmers hooggespannen.
- De rol van H. pylori bij de pathogenese van NSAID-gastropathie is vooralsnog niet opgehelderd.
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
(Geen onderwerp)
Amsterdam, september 1999,
Wij realiseren ons dat de keuze voor een protonpompremmer dan wel een prostaglandineanaloog arbitrair is en hebben dat als zodanig geformuleerd in de samenvatting. Toediening van de prostaglandineanaloog misoprostol in een dosering van 200 μg 4 dd resulteert in een afname van complicaties van ulcera, maar gaat - in deze dosering - gepaard met een aanzienlijk percentage bijwerkingen, met name diarree.1
In de dagelijkse praktijk wordt misoprostol - al dan niet in de vorm van een combinatiepreparaat met diclofenac - voorgeschreven in lagere doseringen (bijvoorbeeld 200 μg 2 dd). Deze lagere dosering van misoprostol leidt tot minder bijwerkingen, maar de preventie van complicaties van ulcera is hierbij minder overtuigend aangetoond dan bij de hoge dosering (200 μg 4 dd).
De opmerking van collega Salentijn over de rol van H. pylori is intrigerend. H. pylori en NSAID's zijn (onafhankelijk) twee belangrijke factoren bij de ontwikkeling van gastro-intestinale ulcera. De combinatie van deze twee factoren bij de ontwikkeling van ulcera is niet opgehelderd. Er zijn onderzoeken waarin een mogelijke synergistische rol van H. pylori bij NSAID-ulcera is aangetoond,2 en onderzoeken waarin een beschermende rol van H. pylori bij NSAID-ulcera wordt beschreven.3 Wat ons betreft, is nader onderzoek naar de combinatie van deze twee ulcerogene factoren gewenst, conform Salentijns opvatting.
Wij zijn het met hem eens dat geen meerwaarde is aangetoond voor omeprazol 40 mg ter preventie van NSAID-gastropathie (overigens staat in ons artikel niets vermeld over omeprazol 40 mg).
Silverstein FE, Graham DY, Senior JR, Davies HW, Struthers BJ, Bittman RM, et al. Misoprostol reduces serious gastrointestinal complications in patients with rheumatoid arthritis receiving nonsteroidal anti-inflammatory drugs. A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Ann Intern Med 1995;123:241-9.
Chan FKL, Sung JJ, Chung SC, To KF, Yung MY, Leung VKS, et al. Randomised trial of eradication of Helicobacter pylori before non-steroidal anti-inflammatory drug therapy to prevent peptic ulcers. Lancet 1997;350:975-9.
Hawkey CJ, Tullassay Z, Szczepanski L, Rensburg CJ van, Filipowicz-Sosnowska A, Lanas A, et al. Randomised controlled trial of Helicobacter pylori eradication in patients on non-steroidal anti-inflammatory drugs: HELP NSAIDs study. Lancet 1998;352:1016-21.