Samenvatting
Om jonge dokters voor te bereiden op complexe gezondheidszorg is het belangrijk dat ze goed onderwijs krijgen over levenseindezorg. Internationaal wordt het onderwijs over levenseindezorg in de geneeskundeopleidingen geregeld onderzocht en succesvol geïmplementeerd. Recent onderzoek toont aan dat het onderwijs over levenseindezorg in de Nederlandse geneeskundeopleidingen niet voldoet aan internationale criteria. In het Raamplan Artsopleiding 2009 komt het levenseinde nauwelijks aan de orde; de verplichte curricula van alle Nederlandse geneeskundeopleidingen bevatten onvoldoende onderwijs over levenseindezorg. Hugo de Jonge, de minister van Volksgezondheid, Wetenschap en Sport, ziet het belang in van goed onderwijs over levenseindezorg en vraagt de beroepsgroep dit te borgen. Wij roepen daarom de commissies achter het Raamplan op om alle vijf domeinen van levenseindezorg expliciet in het verplichte curriculum op te nemen. Als beroepsgroep kunnen we samen goed onderwijs over levenseindezorg borgen in alle fasen van de opleiding. Zo worden toekomstige artsen goed voorbereid op een complexe zorgpraktijk.
Opnieuw bewijs; aandacht voor palliatieve zorg in het onderwijs
Er is nog onvoldoende bewustzijn dat palliatieve zorg ver voor de laatste levensfase begint. In het artikel 'Toekomstige artsen beter voorbereiden op levenseindezorg' roepen de auteurs op ‘ervoor te zorgen dat jonge artsen goede levenseindezorg kunnen verlenen, onder meer door dit te verankeren in de medische curricula.’ De auteurs hebben het gebrek aan onderwijs over palliatieve zorg zelf in de praktijk ervaren en met hun onderzoek bewezen dat het onderwijs hierover onvoldoende is.
Van zulke oproepen worden wij, als O²PZ, erg enthousiast. Wel vinden we het jammer dat de oproep alleen gericht is op de laatste levensfase, terwijl het erg belangrijk is dat palliatieve zorg wordt verleend voor de laatste, terminale, levensfase.
Mensen worden ouder en ongeneeslijke ziektes worden meer chronisch. Door het gesprek over palliatieve zorg met ongeneeslijk zieken en oudere kwetsbare mensen ruim voor de laatste levensfase aan te gaan, kan de zorg beter aangesloten worden op de wensen en behoeften van de mens achter de patiënt. Zowel de kwaliteit van leven als de kwaliteit van de behandeling wordt daarmee verhoogd. Net als de auteurs van dit artikel concludeerden wij in 2016 dat er onvoldoende aandacht is voor palliatieve zorg in het onderwijs. Dit geldt voor zorgprofessionals op alle niveaus (mbo, hbo en wo(+)). Het is natuurlijk ontzettend belangrijk dat zij de dialoog over palliatieve zorg met voldoende kennis, vaardigheden en vertrouwen aan kunnen gaan en ze niet afhankelijk zijn van enkel ervaring en persoonlijke vaardigheden.
Het door ZonMw gesubsidieerde programma Optimaliseren Onderwijs Palliatieve Zorg (O²PZ) startte op 1 oktober 2018, maar de aanloop ervan begon al in 2016 met het uitvoeren van de Kennissynthese Onderwijs Palliatieve Zorg door de VUmc Academie. Binnen O²PZ werken ruim vijftig mensen aan het optimaliseren van het onderwijs over palliatieve zorg binnen het mbo, hbo en wo(+), en van bij- en nascholingen en functiegerichte opleidingen.Omdat palliatieve zorg netwerkzorg is, is onderwijs hierover op alle niveaus van belang en uitermate geschikt voor interdisciplinair en interprofessioneel leren. In het programma leggen we ook de verbinding tussen onderwijs, onderzoek en de praktijk, zodat deze elkaar kunnen gaan versterken.
Marketing communicatie, O2PZ@vumc.nl