Infectieziekten afkomstig uit een dierreservoir, zoönosen, vormen een continue bedreiging voor de volksgezondheid. De recente uitbraak van Q-koorts onderstreept dit. Hieruit blijkt de noodzaak van een continue monitoring van zoönosen, zowel vanuit de veterinaire als de humane geneeskunde. Daarnaast vereisen infecties met zoönotische verwekkers een goede samenwerking tussen humane geneeskunde en diergeneeskunde om adequaat en snel te kunnen handelen.
Op de lijst van meldingsplichtige infectieziekten komen een aantal zoönosen voor, zoals pest, rabiës en leptospirose. De relatief onbekende zoönotische Vibrio vulnificus valt opmerkelijk genoeg niet onder de meldingsplichtige infectieziekten (http://www.rivm.nl/cib/themas/meldingsplicht).
Juist vanwege het zeer agressieve beloop van een invasieve V. vulnificus-infectie is een snelle diagnose van belang om adequaat medisch te kunnen handelen. Tevens lijkt V. vulnificus wereldwijd steeds vaker de kop op te steken, zelfs in landen waar men deze bacterie niet zou verwachten, zoals Spanje, Denemarken, Japan en ook Nederland.1-3
Omdat naar onze overtuiging…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Meldingsplicht Vibrio vulnificus
Geachte collega
In uw artikel in het NTvG (2010;154:A2320) pleit u voor invoering van een meldingsplicht voor infecties met Vibrio vulnificus. Echter, de belangrijkste voorwaarde voor een meldingsplicht is de noodzaak en mogelijkheid voor bestrijding; deze voorwaarde is in dit geval niet vervuld. Ook kunnen risicogroepen zich door hygiënemaatregelen beschermen, is infectie niet overdraagbaar van mens op mens, en bepaalt de wet Publieke Gezondheid al dat een onverwachte toename of cluster van gevallen met een bekende verwekker gemeld moet. Het monitoren van trends is in dit geval niet voldoende om een meldingsplicht te rechtvaardigen (RIVM-rapport "Melden van infectieziekten" 2008).
Er zijn diverse andere instrumenten om alert te blijven op mogelijke (toename van) infecties. In ons wekelijks signaleringsoverleg worden signalen uit verscheidene bronnen verzameld, hierbij zijn tot nog toe geen binnenlandse gevallen van V. vulnificus opgemerkt. Daarnaast zou signalering van V. vulnificus infecties een plaats kunnen hebben In het humaan veterinaire signaleringsoverleg. Dit betreft een recent gestart overleg tussen veterinaire en humane organisaties waarin signalen met een zoönotisch agens worden besproken. Ook doet het RIVM onderzoek naar het voorkomen van Vibrio’s in recreatief oppervlakte water, daarbij zijn tot nu toe geen V. vulnificus gevonden. Tot slot onderschrijven wij de mogelijke meerwaarde van een richtlijn over het omgaan met deze infectie.
Met belangstelling zouden wij uw argumenten voor invoering van meldingsplicht voor deze infectie willen horen en zijn gaarne bereid hierover verder in gesprek te gaan.
Met vriendelijke groet,
Dr Mirjam Kretzschmar, projectleider Surveillance & Signalering;
Dr Marianne van der Sande, arts M&G, hoofd Epidemiologie en Surveillance
Meldingsplicht Vibrio vulnificus (antwoord auteurs)
Naar onze overtuiging voldoen Vibrio vulnificus infecties wel aan de voorwaarde voor meldingsplicht. Onze argumenten worden verder ondersteund door expertopinie op Europees niveau waarin wordt gewaarschuwd tegen het gebrek aan gedetailleerde surveillance met maskering van de daadwerkelijke incidentie. Daarnaast hebben de Amerikaanse gezondheidsautoriteiten een meldingsplicht ingevoerd voor alle Vibrio-soorten, waar het nummer 1 is onder de voedselgerelateerde doodsoorzaken. Mondiale epidemiologische factoren zoals klimaatverandering, toename van import van vis en visconsumptie uit viskwekerijen gekoppeld aan een grotere groep ouderen met comorbiditeit kunnen hieraan bijdragen. Door de wereldwijde toename van V.vulnificus in aquacultuur is er een toename in Nederland te verwachten zoals aantoonbaar is in viskwekerijen. Gezien de ernstige gevolgen van humane infecties is tijdige signalering hiervan voor de volksgezondheid van belang. Hiermee blijkt de noodzaak van continue monitoring en wordt voldaan aan de voorwaarde voor meldingsplicht. De absolute aantallen van V. vulnificus infecties zijn niet hoog maar dit is mede te verklaren doordat het micro-organisme niet altijd wordt herkend of juist en/of volledig gedetermineerd wordt tot V. vulnificus (SKML rondzending 2010, 68% correcte species determinatie). Het is bekend dat recreatiewater gerelateerde Vibrio-infecties in Nederland vóórkomen en waarschijnlijk een onderschatting zijn van het werkelijke aantal. Er bestaat een verband tussen humane V. vulnificus infecties en zieke dieren, echter humane overdracht van de bacterie is niet bekend maar niet uit te sluiten. Het argument dat V. vulnificus niet voldoet aan de voorwaarde voor meldingsplicht omdat er geen mens op mens overdracht is, speelt ook voor een aantal ziekten die wel meldingsplichtig zijn ( Q-koorts, leptospirose, malaria). Het argument dat men zich voldoende tegen V. vulnificus infecties kan beschermen geldt ook voor andere (meldingsplichtige) infectieziekten zoals hepatitis en SOA’s.
Het is een goed initiatief dat recent een signaleringsoverleg tussen veterinaire en humane organisaties is gestart. Daarmee zal minimaal een deel van de gevallen aan het licht komen, maar naar onze overtuiging is er meer nodig. Door de meldingsplicht in te voeren creëert men een instrument tot bestrijding. Aanpassing van wetgeving en preventiemaatregelen, met bijbehorende controles, zullen de bestrijding in de hand werken. Een meldingsplicht voor V. vulnificus is daarom naar onze overtuiging noodzakelijk gezien de ernst en de mogelijkheden tot bestrijding van deze zoönose.
dr. A.V.M. Möller, arts-microbioloog
dr. O.L.M. Haenen, bioloog
drs. A . Dijkstra, ANIOS