Privatisering van de Ziektewet: uiteenlopende effecten bij zowel bedrijven als Arbo-diensten

To evaluate the reactions of companies and Occupational Health Services (OHSs) to the reform of the social security system by the government of the Netherlands; especially to inventory to what extent intended effects (more handicapped workers employed, more reintegration efforts) and unintended effects (exclusion handicapped workers, deteriorated quality OHSs) occurred.

Design

Inventory survey.

Method

Data on number of OHSs and their sizes and staff compositions were collected in September 1997 through a questionnaire sent to all members of the National Association of OHSs (BOA). In addition, data on efforts of enterprises in the area of working circumstances in 1996 and in 1997 were derived from the published results of enquiries by telephone among a representative random sample of 4,000 enterprises.

Results

The number of employees in the care of the OHSs was twice as high in 1997 as in 1991. The number of OHS staff members had also doubled, but the proportion of physicians among the total staff had decreased. The number of employees per physician had increased by 34. The nature of the contracts concluded with enterprises shows that the extension of the market has not led to more extensive OHS care, although it has brought about greater variation. Generally, large companies developed a policy to prevent disability and to employ more handicapped workers, while small and medium-size companies more often tried to exclude people that is at risk for disability or absenteeism.

Conclusion

Intended effects occurred to a limited extent in larger companies and unintended effects mainly in small and medium-size companies.

Samenvatting

Doel

Evaluatie van de reacties van bedrijven en Arbo-diensten op de privatisering van de Ziektewet alsmede inventarisatie van bedoelde effecten (minder arbeidsongeschikten, grotere reïntegratie-inspanningen van werkgevers) en niet-bedoelde effecten (discriminatie van ‘arbeidsgehandicapten’, aantasting van kwaliteit Arbo-zorg).

Opzet

Inventariserend enquêteonderzoek.

Methode

Gegevens over het aantal Arbo-diensten en de omvang en personele samenstelling daarvan werden in september 1997 verzameld door middel van een schriftelijke enquête onder de leden van de Branche Organisatie Arbo-diensten (BOA). Daarnaast werden gegevens over inspanningen van bedrijven op het gebied van arbeidsomstandigheden in 1996 en 1997 ontleend aan de gepubliceerde resultaten van telefonische enquêtes onder een representatieve steekproef van 4000 bedrijven.

Resultaten

Het aantal werknemers dat de Arbo-diensten verzorgen, was verdubbeld in 1997 ten opzichte van het aantal in 1991. Het aantal personeelsleden was ook verdubbeld, maar het aandeel van artsen in het totale personeelsbestand was afgenomen. Het aantal werknemers per arts was met 34 toegenomen. Afgaande op de aard van de afgesloten contracten met bedrijven kan men constateren dat de uitbreiding van de markt niet heeft geleid tot een bredere Arbo-zorg, wel tot een grotere variatie. Vooral grote bedrijven hadden meer initiatieven genomen om arbeidsongeschiktheid te voorkomen en om arbeidsgehandicapten in dienst te nemen. Middelgrote en kleine bedrijven hadden meer aan risicowering gedaan.

Conclusie

De bedoelde effecten zijn in beperkte mate opgetreden; ze zijn vooral gesignaleerd in grotere bedrijven. Negatieve effecten zijn vooral aanwijsbaar in kleinere bedrijven; daar blijft bovendien de kwaliteit van Arbo-zorg het meest achter.