'Moe met drieëntwintig oe's'

– Two patients, a woman aged 32 years and a man aged 49, presented with severe chronic fatigue. The woman had chronic fatigue syndrome; she recovered slowly. The man suffered from a pituitary adenoma producing follicle stimulating hormone; he recovered after transsphenoidal hypophysectomy. In patients with chronic fatigue, the history and a thorough physical examination to exclude underlying illness are very important; secondary symptom criteria must not be overemphasised (as is the case with the Holmes and Fukuda criteria), chronic fatigue syndrome should not be diagnosed if the condition has a shorter duration than 6 months, but it should be diagnosed if the clinical picture is compatible. The prognosis is not poor: in patients with a median disease duration of 4.5 years, 20 show significant improvement over an 18-month period.

Dames en Heren,

Moeheid is een van de veelvoorkomende klachten die patiënten bij de door hen geconsulteerde arts uiten. Op onze polikliniek voor algemene interne geneeskunde heeft ongeveer 20 van de nieuwe patiënten moeheid als belangrijkste klacht (dit percentage is geflatteerd door de speciale belangstelling voor chronische-vermoeidheidsyndroom op onze polikliniek, maar ook op andere poliklinieken voor interne geneeskunde in den lande is het percentage hoog). Soms staat deze klacht op zichzelf, maar vaak wordt hij in een constellatie van andere klachten geuit. Veel ziekten gaan met moeheid gepaard. Dit geldt zeker voor infectieziekten, niet-infectieuze inflammatoire aandoeningen, tumoren en degeneratieve, endocriene en psychiatrische aandoeningen.

De klacht ‘moeheid’ is voor de meeste artsen moeilijk te hanteren en zowel in diagnostische als in therapeutische zin bestaat de neiging om nauwelijks of in het geheel niet op deze klacht in te gaan. Mogelijk om dezelfde reden is de pathofysiologie van moeheid niet diepgaand onderzocht…