Hetzelfde water

‘Wie water keert, omdat het aanvalt, doodt de biotoop van al wat weerloos is en wordt bedreigd. Het lijkt wel een gordiaanse knoop’, schreef Gerrit Komrij in 2000 als eerste Dichter des Vaderlands in zijn gedicht ‘Hetzelfde water’.

Vervang ‘water’ door ‘sociaal verkeer’ en je zit midden in de pandemiediscussie. Keer je het sociale levenswater, dan dood je de biotoop die jonge mensen niet kunnen missen. Dat laat Maud van Muilekom uitstekend zien in haar coverartikel (D6296) over de effecten van lockdowns op schoolgaande jeugd. De twee geciteerde brieffragmenten uit het boek De stille school – ‘Ik wil leven’ en ‘Samen en toch alleen’, geschreven door scholieren uit 4-vwo en 4-havo – schreeuwen uit wat Komrij dichtte. En wat doen wij, drie pandemiegolven verder? We weten nog niet hoe we moeten omgaan met het sociale water en het beste kunnen leven in onze tijden van cholera.

‘In deze pandemie kunnen we leren van succesvol watermanagement’

Komrij schreef het gedicht ter ere van de presentatie van de nieuwe waterstrategie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Als een kwart van je land onder de zeespiegel ligt en je ettelijke overstromingen hebt gehad, word je vanzelf goed in de strijd tegen het water. Zo goed dat Hollandse ingenieurs New Orleans na Katrina met succes aan een beschermingssysteem hielpen dat deze zomer orkaan Ida met gemak weerstond. Polders, dijken en deltawerken zitten in ons culturele DNA. Maar nu krijgen we naast overstromingen ook droogte en massale regenbuien. Daarom strijden we niet alleen tegen het water, maar geven we onze rivieren ook de ruimte. Doel is beter omgaan met water.

Onze corona-ervaringen vragen ook om een beter, adaptiever pandemiebeleid. Klinisch epidemioloog Jan Vandenbroucke suggereert om te rade te gaan bij andere landen (D6219), omdat ze in de zorg en maatschappelijk minder schade wisten te krijgen. De Raad voor Volksgezondheid en Samenleving ziet de bedreigde biotoop en wil vooral ruimte geven aan een veerkrachtiger zorg en samenleving (D6427). Dat is nogal wat anders dan het spreken in code-zwart-taal, waar Gert Olthuis terecht ethische vragen bij stelt (D6135).

Voorspelbaar onvoorspelbare uitdagingen voor water- en pandemiemanagement vragen om verstandige voorbereiding. Omdat zowel persoonlijk als maatschappelijk welzijn op het spel staat. Maar we kunnen van elkaar leren. En van Komrij, omdat het gaat om ‘hetzelfde water’.