Weg met dat rookgordijn

‘Om een tegenstander te kunnen overwinnen, moet je zijn zwakheden leren kennen’, zei Nelson Mandela. Als arts doen we niet anders. We bestuderen de vijandige legers van virussen, bacteriën en kankercellen, om ze daarna keihard neer te slaan. Maar VVD-senator Eric van der Burg kan ons nog wel een lesje vijandelijke strategie leren. In de paneldiscussie (D6159) gaat hij in op de vraag hoe het kan dat ook ons eigen parlement een tegenstander blijkt in de strijd om het roken uit te bannen. Hoewel roken jaarlijks twintigduizend doden vraagt – veel meer dan de covid-19-oversterfte in 2020 – krijgen we de handen van de politici niet op elkaar voor een intelligente rook-lockdown. Dus we weten blijkbaar onvoldoende van onze parlementaire tegenstrevers. ‘Spreek hun geest niet aan, maar raak ze in het hart’, fluistert Mandela ons toe. En Van der Burg voegt daaraan toe: ‘Het draait bij hen om geld.’

Met alleen ratio redden we het dus niet, bij politici noch burgers, hoe overtuigend de getallen ook zijn. Mede daarom bepleit verslavingsarts Arnt Schellekens (D5920) om zwaar roken te zien als ernstige verslavingsziekte. Dat opent de weg naar behandeling en geeft een andere emotionele lading aan het probleem. Niks eigen keuze voor een rokende leefstijl. Het werkt gewoon even sterk op ons cerebrale beloningscircuit als heroïne. Dat is een duidelijke boodschap aan politici en collega-artsen.

‘Roken is gewoon een verslavingsziekte’

Hoe we vervolgens als arts onze eigen rol in stop-met-rokenbeleid inschatten, bepaalt wat we eraan doen, schrijft Eline Meijer (D5712). Als je jezelf slechts ziet als adviseur voor andermans leefstijl, houd je je snel gedeisd. Maar een verslaafde ga je helpen.

En niet alleen aan roken, maar ook aan veel pillen kun je verslaafd raken. Het leerartikel van Rob van Marum (D5184) laat zien hoe we daar verstandiger mee kunnen omgaan. Er hoort een geaccrediteerde toets bij, die controleert of wij als voorschrijfverslaafden dat voorschrijven verantwoord kunnen minderen. En voor als we daarbij een keer de fout in gaan, bieden we voor het eerst bij deze toetsing ook toelichting bij de foute antwoorden. Je moet een verslaafde immers blijven helpen, ook wanneer deze een keer de fout in gaat, op diens ‘long walk to freedom’.