Het verhaal bepaalt de zin

Artsen zijn steeds meer bezig met het voorspellen wie baat heeft bij een behandeling. Sommige mensen herstellen zonder onze hulp, bij anderen helpt niks meer, en daartussen zit dan onze doelgroep, en die doelgroep is allerminst duidelijk. Toen ik de infographic bij het stuk over licht traumatisch hoofdletsel liet zien aan 40 huisartsen, vond geen van hen dat een CT zinvol is bij deze patiëntengroep (D3637, D3578, D4019). Toch is dit het protocol en zijn de neurologen en neurochirurgen het volstrekt niet met de huisartsen eens.

Zo gaat het ook bij de beoordeling van oudere patiënten die complexe zorg nodig hebben (D4021, D4299). De geriater schudde onlangs meewarig het hoofd toen ik een grote ingreep had gedaan bij een 78-jarige man met ernstig hersenletsel en een chronisch delier. Ik schaamde me een beetje, want ze had volkomen gelijk, ware het niet dat deze patiënt een wonderbaarlijke wederopstanding liet zien en inmiddels weer bezig is met vrijwilligerswerk. Daarmee hadden we overigens geluk en de geriater niet minder gelijk.

Bij oudere mensen speelt mee dat het gewicht van het leven door iedereen anders wordt gedragen. Deze week opereerde ik een gesoigneerde 80-jarige vrouw die niet ouder leek dan 60, met een haardos waar menige 40-er jaloers op zou zijn. Zo iemand krijgt pluspunten voor haar uiterlijk en presentatie, maar ondertussen leed ze wel aan zeer ernstig vaatlijden en is ze biologisch dus wel echt een 80-jarige. Een frailty-index helpt dan een beetje, maar de grens tussen wel en niet zinvol blijft subjectief.

Hoe komen we nu tot een redelijk idee over wat zinvol is? Ik weet het ook niet, maar ik bel laagdrempelig de huisarts om iets meer te weten te komen over het verleden van patiënten en ik zie al mijn patiënten een jaar na behandeling terug. Dat perspectief op verleden en toekomst geeft mij een beetje inzicht in de levensverhalen van mijn patiënten en een indruk van mijn vermogen om die verhalen een positieve draai te geven. Dat vind ik dan de definitie van zinvol, maar ook dat is subjectief.