Samenvatting
Achtergrond
De oculo-cardiale reflex ontstaat na tractie aan de oogspieren of na compressie van het oog in de orbita. Bij deze vasovagale reactie kunnen bradycardie, misselijkheid en braken optreden.
Casus
Wij zagen een 6-jarige jongen met acute pijn aan zijn rechter oog en braken, zonder dat er anamnestisch sprake was van een doorgemaakt trauma. Bij lichamelijk onderzoek vonden we, behalve een bradycardie, geen bijzonderheden. Oogheelkundig onderzoek toonde een elevatiebeperking, een lichte depressiebeperking en een ptosis van het aangedane oog. Een MRI-scan van het cerebrum liet een ‘blow-out’-fractuur van de orbitabodem met herniatie van de M. rectus inferior zien. De oculo-cardiale reflex verklaarde de bradycardie en het braken. De jongen vertelde later dat zijn knie tegen zijn oog was gekomen.
Conclusie
Bij patiënten met vasovagale symptomen en oogpijn moet aan de oculo-cardiale reflex gedacht worden, die kan optreden bij een orbitabodemfractuur. Snelle herkenning en behandeling van patiënten met deze fractuur zijn noodzakelijk om permanente bewegingsbeperking van het oog te voorkomen. Een anamnese is niet altijd betrouwbaar en moet daarom niet leidend zijn bij het opstellen van een differentiaaldiagnose.
Oog en hart
Geachte collegae,
U heeft een interessant artikel geschreven dat ik met genoegen gelezen heb. De oculocardiale reflex eens onder de aandacht brengen van medisch Nederland is echt goed.Daarnaast heb ik wel enkele aanvullende opmerkingen.
De orbita bodem fractuur bij kinderen onderscheid zich tov die bij een volwassene juist vanwege de door u beschreven symptomen. Bij het kind is er vanwege het nog 'taaie' periost (denk bijvoorbeeld aan de greenstick fractuur) grote kans op een 'trapdoor' met strangulatie (tot ischemie aan toe)van de inhoud en dus van die vagale signalen. De bodem fractuur bij kinderen geldt dan ook als een spoed indicatie voor operatieve correctie. Waar u schrijft instelnystagmus had moeten staan instelbeweging (nystagmus is wat anders). De ptosis bij het kind past bij de enophthalmus die bij een bodem fractuur optreedt. De pijn verlichting op oxybuprocaine oogdruppels is bewijzend voor een laceratie van de cornea of conjunctiva en een extra aanwijzing voor een orbita trauma.
De oogarts had de orbita bodem fractuur niet mogen missen.
Wouter Zwart, oogarts