Slechte verliezers?

Zijn het slechte verliezers, eeuwige optimisten of moet ik gewoon mijn schouders ophalen als in de media weer een dokter betoogt dat die heel dure behandeling wél werkt? Het is een voorspelbaar scenario geworden. Zorginstituut Nederland (ZIN) maakt met de professionals een rapport waaruit geconcludeerd wordt dat een behandeling niet kosteneffectief is. Dure pilletjes versus geen of geringe gezondheidswinst voor het merendeel van de patiënten. ZIN gaat niet over één nacht ijs, want het kent de toorn van de ‘deskundige’ dokter. Vrijwel alles kan in de Nederlandse gezondheidszorg, omdat de meeste pillen en behandelingen vanzelf het pakket instromen. Maar de patiënt denkt zo langzamerhand dat je in Nederland slechter af bent dan waar ook ter wereld, terwijl in de spreekkamer de kosten zelden een rol spelen. Ook behandelingen waarvan we de effecten niet kennen worden vergoed.

In dit tijdschrift publiceren we een mooi artikel over de haken en ogen van ‘shared decision-making’ (A9790). Artsen weten dat tweedelijnsbehandeling bij patiënten met een recidiverend glioblastoom niet bewezen effectief is. Toch wordt die aan veel patiënten gegeven. Dat zou acceptabel zijn als de patiënt na goede informatie een afgewogen keuze kan maken. De oncoloog ziet die tweedelijnschemo echter vaak als de standaardbehandeling. Is die medisch specialist dan wel de aangewezen persoon om de patiënt te informeren? Nu is hij of zij vaak de enige die de patiënt informeert over de verschillende opties, maar in de praktijk lijkt het lastig om die andere mogelijkheid als gelijkwaardige optie te brengen, vooral omdat we die ten onrechte het mistroostige label ‘niets doen’ hebben gegeven. Misschien wordt het gemakkelijker als we het effect van behandeling ook beter kunnen meten dan met levensduur en de toch wat armzalige kwaliteit-van-leven-vragenlijsten, zoals de SF-36.

Dat de gezondheidszorg meer produceert dan alleen QALY’s ligt ten grondslag aan het pleidooi over de ‘capability’-benadering (A9234). Veel van wat het leven echt de moeite waard maakt, valt moeilijk te meten en dat moet je misschien ook helemaal niet willen. Neem de ‘bibliotherapie’ bijvoorbeeld. De tekst van Frits van Oostrom (B1244) over de potentieel helende werking van boeken lezen leek ons een heel goed begin van 2016. Er is zo veel meer in het leven dan wat wij in de geneeskunde kwaliteit van leven noemen. In 2016 willen we daar nog meer aandacht aan geven en we hopen dat u helpt die goede geneeskunde in Nederland te laten zien. Daar hebben patiënten recht op, gewoon de voors en de tegens en niet alleen maar die ronkende boodschap van de televisiedokter. Ga naar het NTvG, niet naar de tv of de krant. Namens alle medewerkers van het NTvG wens ik u een gezond 2016.