Stop de preventie-industrie

Ben je net uit de baarmoeder gekropen, komt er iemand in je hiel prikken om zeldzame aandoeningen op te sporen. Dat heeft zin, maar dat weet je dan allemaal nog niet en je zet het dus op een krijsen. Die baarmoeder was blijkbaar niet veilig want je moest al beschermd worden door goedwillende dokters die je moeder verboden te drinken, en die haar dringend adviseerden foliumzuur te slikken, de kattenbak niet te verschonen en geen rauwmelkse kaas te eten. De komende 80 jaar zul je worden lastiggevallen door jeugdartsen, huisartsen, bedrijfsartsen, mdl-artsen, cardiologen en oncologen met preventieve aspiraties, en sinds kort ook door dementiedokters. Van de een moet je dit en mag je dat niet meer en andersom. Je krijst niet meer, maar vraagt er zelf om: ‘Dokter, wil je me niet eens helemaal, maar dan ook hélemaal nakijken?’

Je leven staat in het teken van het vermijden van het risico op doodgaan, maar die eindstreep haal je gemakkelijk. De een doet er wat langer over dan de ander, dat wel. De korte baan is voor je weggelegd als je uit een moeilijk nest komt, in de Schilderwijk woont, weinig opleiding hebt gekregen en dus geen of een rottig baantje hebt, bent gaan roken en te veel drinkt. Kom je uit een beter nest en was je al een kwartje, dan kun je dat meestal langer uitgeven. Al die preventieve screenende dokters veranderen daar nauwelijks iets aan. Integendeel, met een beetje pech beland je door hen eerder in je graf. Was er al flinke discussie over het nut van borstkankerscreening, nu blijkt de verhoging van de leeftijdsgrens van 69 naar 75 jaar helemaal niets anders op te leveren dan de kans op onnodige behandelingen (A8298). Al die dokters houden zich vooral bezig met het opsporen van ellende die je eerst zelf hebt veroorzaakt of die gewoon het noodlot is. Al die zogenaamde preventie in allemaal losse hokjes zonder aandacht voor de sociaal-economische achtergrond van ziekte en gezondheid is vermoeiend, kost geld en levert weinig op. Laat uw patiënt stoppen met roken, stimuleer het afmaken van een opleiding, maar vergeet griepprikken en andere onzin. Het lijkt me trouwens ook belangrijker aandacht te hebben voor de kwaliteit van je leven dan voor de lengte ervan. ‘Het is toch altijd te kort’, schreef Renate Rubinstein ooit.

Gelukkig komt er in de publiekspers ook meer aandacht voor de schadelijke effecten van bevolkingsonderzoek en preventie. Vandaag, 4 oktober, schrijft Ellen de Visser in de Volkskrant een mooi verhaal over die effecten van kankerscreening. Even naar de kiosk of Blendle, uitprinten en in de wachtkamer leggen, dat is nuttige preventie.