NTvG doet beroep op Taalunie voor spelling van merinowol

Complimenten voor de vasthoudendheid van de NTvG-redactie om op onderzoek te gaan naar de ‘s’ in ‘merino(s)schaap’ en ‘’merino(s)wol'. De ‘nieuwste’ spellingsregels zijn sinds 2005 in gebruik en we kunnen nu dus zien welke onderwerpen voor medische auteurs vooral discussie geven. Walvoort noemt in zijn nieuwsbericht al de samenstellingen die aaneengeschreven moeten worden en de medische beroemdheden naar wie een ziekte of behandeling is genoemd die hun hoofdletters moeten missen.

Wat betreft de samenstellingen: schrijvende artsen en onderzoekers werken vooral met Engelse vakliteratuur. Dit is duidelijk terug te zien in de neiging om de elementen van samenstellingen los te schrijven (onder redacteuren aangeduid als de ‘Engelse ziekte’). Correct is dus inderdaad ‘linkerventrikeldisfunctie’. Zoals in Ned Tijdschr Geneeskd. 2006:1736-40 al werd gesuggereerd, kunnen lange samenstellingen ook worden omschreven om de leesbaarheid te verbeteren; bijvoorbeeld ‘antipsychotica van de eerste generatie’ in plaats van ‘eerstegeneratieantipsychotica’.

Ook de verdwenen hoofdletters in medische eponiemen (vernoemingen van personen) leiden vaak tot vragen, maar dit is een kwestie van wennen aan een nieuwe conventie. De NTvG-redactie schrijft terecht ‘hickmankatheter’ en ‘cornelia-de-lange(-)syndroom’ (Ned Tijdschr Geneeskd. 2011;155:A2355). Twijfelgevallen zijn er ook: hoe schrijf je ‘Delphi-methode’ en ‘Cochrane-review’? Pinkhof Geneeskundig woordenboek schrijft hier nog een hoofdletter, maar in de latere editie van Pinkhof Medische spellingcorrectie staat al ‘cochrane’. Wij zouden kiezen voor ‘delphimethode’ en ‘cochranereview’.

Het Groene boekje biedt overigens een uitweg bij sommige twijfelgevallen. Er is namelijk een optie met een nogal medisch aandoende benaming, het ‘donorprincipe’. Daarbij mag de naam die een instelling of instantie zelf kiest, in afwijking van de officiële spellingsregels, toch gehandhaafd blijven. Zo vermeldde de eerste druk van het Groene boekje ‘Riziv’, maar het Vlaamse Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering noemt zichzelf nu eenmaal RIZIV.

Gerichte aandacht voor spelling van de medische terminologie blijft nuttig, om de Nederlandstalige vakliteratuur zo uniform en daarmee zo toegankelijk mogelijk te houden.

Martin Kabos, redacteur

Als men dan toch moeite doet om medische termen correct weer te geven, dan wil ik adviseren om ook eens te kijken naar de vertaling van het low molecular weight heparin (LMWH), dat in het Tijdschrift wel wordt aangeduid met laagmoleculair heparine. Daarbij wordt in de haast de essentie van de term, nl. het molecuulgewicht, weggelaten. Het is bovendien een beetje zot om moleculen hoog of laag te vinden. De vertaling van de term, moet mijns inziens zijn laagmolecuulgewichtheparine.

Het verweer bij dergelijke kwesties is vaak dat het inmiddels ingeburgerd is de onzinvariant te gebruiken. Jammer, want waarom spreken we niet gewoon af dat we voortaan geen onzinwoorden meer gebruiken. Het Tijdschrift kan daarbij een leidende rol spelen.

Een tweede onzinterm die we steeds maar weer terugvinden is het anglicisme mild voor licht: mild COPD, milde hypertensie, een milde psychose. Nou is een ziekte helaas nooit mild. Houd het a.u.b. maar gewoon bij licht, matig en ernstig. Dat is ook minder schokkend voor degenen die hevig aan de aandoening lijden.

vervolg:

Heel toevallig zag ik een uur na mijn laatste reactie dat ons eigen NTvG laagmoleculair-gewichtheparine gebruikt als vertaling van het LMWH. Molecuulgewicht lijkt me dan toch de beste term, die we kennen van de scheikundelessen, en niet het buitenlandse moleculair gewicht. Dan kan dat lelijke streepje er ook tussenuit. Laagmolecuulgewichtheparine dus, net zoiets als langeafstandloper.

Hans van Beek, huisarts