Dames en Heren,
Een hymen imperforatus is een maagdenvlies dat de vagina volledig afsluit. Het is een ontwikkelingsstoornis die doorgaans geïsoleerd voorkomt. Onder normale omstandigheden heeft het hymen centraal een opening en kan vanaf de menarche het menstruatiebloed vanuit de uterus via de vagina naar buiten afvloeien. Wanneer de vagina naar distaal volledig is afgesloten, zal het bloed zich vanaf de eerste menstruatie in de vagina ophopen.
Een hymen imperforatus komt niet vaak voor. Als frequentie wordt opgegeven 1:75.000.1 Hoewel iedere arts op de hoogte is van de mogelijkheid van een afgesloten hymen, wordt de aandoening in eerste instantie toch vaak gemist.2 De schroom die er kan bestaan om bij een jong meisje inspectie van de genitalia externa uit te voeren leidt vaak tot vertraging in het stellen van de juiste diagnose.
In deze les bespreken wij de problematiek rond diagnostiek en behandeling van hymen imperforatus.
Patiënt A…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
(Geen onderwerp)
Epe, maart 2008,
Collegae Lubsen-Brandsma en Salvatore noemen inspectie van de uitwendige genitalia essentieel (2008:533-7). Waarom wordt die inspectie niet bij alle pasgeborenen verricht? Tijdens mijn opleiding in het Rotterdamse Sint Franciscus Gasthuis, in de periode 1962-1966, was het usance alle baby’s meteen na het afnavelen gedegen algemeen lichamelijk te onderzoeken, ook anogenitaal. Bij alle baby’s werd door de dienstdoende arts in opleiding de anusaanleg bekeken. Alle jongetjes werden gecontroleerd op cryptorchisme en hypospadie, de meisjes werden genitaal geïnspecteerd en vervolgens door de verloskunde-hoofdzuster Fortunata voorzichtig vaginaal gesondeerd. Als product van die neonatale inspectie heb ik in dit tijdschrift een casuïstische mededeling kunnen publiceren over een pasgeborene met torsio testis.1 Dankzij de inspanningen van Snick ontvangen alle pasgeboren jongetjes een ‘ballenkaart’.2
Het lijkt hoog tijd om alle neonaten bij de geboorteaangifte een medisch registratiebewijs te verstrekken, waarop congenitale anomalieën kunnen worden genoteerd en met ruimte voor het noteren van bloedgroep en vaccinaties. Zou de invoering van zo’n kaartje wellicht vanuit de universiteitsklinieken kunnen worden aangemoedigd?
Stut JCC. Een pasgeborene met torsio testis. [LITREF JAARGANG="1964" PAGINA="1077-8"]Ned Tijdschr Geneeskd. 1964;108:1077-8.[/LITREF]
Snick HKA. De te hoge orchidopexiefrequentie; onderzoek en maatregelen op Walcheren. [LITREF JAARGANG="1984" PAGINA="2077-81"]Ned Tijdschr Geneeskd. 1984;128:2077-81.[/LITREF]
(Geen onderwerp)
Amsterdam, april 2008,
Wij danken collega Stut voor zijn reactie. Het is gebruikelijk om alle neonaten aan een algeheel lichamelijk onderzoek te onderwerpen. De anogenitale regio is daar geen uitzondering op. Er zijn afwijkingen die directe consequenties hebben, bijvoorbeeld een anusatresie. Bij het hymen imperforatus daarentegen is dit niet het geval. Het neonataal vaststellen van de indaling van de testes is van nut voor het verdere beleid. Uitwendige inspectie bij de neonaat levert niet altijd zekerheid over de doorgankelijkheid van het hymen. Sondage, een bij mijn weten niet frequent uitgevoerde handeling, is niet aan te bevelen. Een hoger gelegen, dwars vaginaseptum zal men hiermee niet ontdekken. Bovendien lijkt het een methode die ook letsel zou kunnen veroorzaken.