Diverticulitis dextra vermomd als appendicitis acuta

Den Haag, april 1998,

In hun klinische les beschrijven Lucas et al. 3 gevallen van rechtszijdige diverticulitis (1998:881-3). Zij wijzen terecht ophet zelflimiterende karakter van deze aandoening, die vanwege haar symptomen desalniettemin vaak tot een laparotomie leidt en in veel gevallen tot een partiële colonresectie. Aan het eind van hun artikel bevelen zij voor de diagnostiek laparoscopie aan, gevolgd door een verder afwachtend beleid.

In dit verband zouden wij de auteurs willen wijzen op een onderzoek naar de rol van echografie en CT-scan bij deze aandoening in het Westeinde Ziekenhuis in Den Haag. In 11 jaar tijd zagen wij 44 patiënten met rechtszijdige diverticulitis. De diagnose werd gesteld door middel van echografie bij alle 44 patiënten en bevestigd met een CT-scan bij 29. Bij 7 patiënten werd een appendectomie uitgevoerd, in 3 gevallen aangevuld met een diverticulectomie. De overige 37 patiënten werden conservatief behandeld, evenals de 4 patiënten die alleen appendectomie ondergingen. Deze 41 patiënten genazen voorspoedig; slechts 3 van de 41 ontvingen antibiotica. Echografisch vervolgonderzoek toonde een spontane evacuatie van de divertikelinhoud naar het colonlumen. Er kregen 5 patiënten een recidiefdiverticulitis. Bij 3 van de 5 was een conservatief beleid wederom succesvol, bij 2 patiënten met multipele divertikels werd uiteindelijk een electieve ileocaecale resectie respectievelijk een hemicolectomie rechts uitgevoerd.

Echografie, zo nodig aangevuld met een CT-scan, levert een karakteristiek beeld op bij patiënten met rechtszijdige diverticulitis en deze aandoening kan goed primair conservatief behandeld worden.

Rotterdam, mei 1998,

Inderdaad is de rol van de echografie en de CT-scan in de diagnostiek van pijn rechts onder in de buik veelbelovend; mogelijk kan dergelijk onderzoek onnodig operatief ingrijpen bij uitsluitend lokale peritoneale prikkeling voorkomen.

Het nadeel van echografie is echter dat de waarde hiervan erg afhankelijk is van de kwaliteiten van de radioloog. (Zie hiervoor bijvoorbeeld ook het recentelijk verschenen artikel van Zielke et al.1) Dit is zeker van belang aangezien veel buikbeoordelingen in diensttijd geschieden, wanneer de echografie vaak wordt verricht door een minder ervaren radiologisch assistent.

De aanvullende waarde van de CT-scan is er onzes inziens zeker, doch deze dient nog nader bewezen te worden (was in het beschreven onderzoek de CT-scan in 15 van de 44 gevallen fout-negatief?). In ons ziekenhuis is een onderzoek begonnen naar de rol en de waarde van de CT-scan bij patiënten met buikklachten die appendicitis acuta doen vermoeden.

Dat diverticulitis dextra goed primair conservatief behandeld kan worden onderschrijven wij volledig. Bij twijfel, zeker in het geval van gegeneraliseerde peritonitis e causa ignota, blijft chirurgie echter de behandeling van keuze, waarbij wij in onze klinische les aanraden te beginnen met de minder invasieve laparoscopie. Indien nodig kan er altijd nog overgeschakeld worden op een laparotomie, bijvoorbeeld wanneer een colonresectie geïndiceerd lijkt.