Frequentie van postoperatieve wondinfecties in Nederland

Nieuwegein, januari 1998,

Een wondinfectie na een chirurgische ingreep is vervelend voor de patiënt en draagt bij tot verhoging van de kosten van de behandeling. De suggestie van Mintjes-De Groot et al., die de frequentie van postoperatieve infecties in Nederland beschrijven (1998:22-6), dat de gepresenteerde gegevens als referentiecijfers voor Nederlandse ziekenhuizen kunnen dienen om hun praktijk te toetsen in het kader van een kwaliteitssysteem, beschouwen wij met enige terughoudendheid. Het ‘Surveillance vanpostoperatieve wondinfecties’(SWIFT)-I en SWIFT-II-project vonden plaats op verschillende tijdstippen. De registratie van het SWIFT-I-project was vrijblijvend. Binnen het SWIFT-II-project worden slechts 4 categorieën ingrepen uitgelicht. Toch voegt men bij de analyse de data van beide projecten bijeen. Voorts wordt de tijdsduur van de registratie niet vermeld. Het is onwaarschijnlijk dat men gedurende de gemeten periode in 22-23 ziekenhuizen gegevens van 539 reconstructies van de aorta verzamelt en slechts beschikt over gegevens van 1192 appendectomieën of 495 excisies van een mammatumor. De registratie kan dus niet volledig zijn, waardoor afhankelijk van de samenstelling van de niet-geregistreerde patiënten men onder- of bovenrapporteert.

De Nederlandse Vereniging voor Heelkunde is gestart met een eenduidige complicatieregistratie, waaronder een voor wondinfecties. Deze registratie zal in alle heelkundige praktijken door de behandelaars zelf worden bijgehouden. Het is te verwachten dat deze registratie vollediger is dan die in het artikel wordt gepresenteerd en daarmee meer valide referentiecijfers zal opleveren. Cruse en Foord wezen als een van de eersten op de relatie tussen wondklasse en kans op een postoperatieve wondontsteking.1 De suggestie dat er een relatie zou bestaan tussen enerzijds oudere leeftijd, spoedingreep, lengte van preoperatief ziekenhuisverblijf, duur van de ingreep of klasse van de American Society of Anesthesiologists en anderzijds de kans op postoperatieve wondinfectie, kan onzes inziens niet losstaan van de wondklasse. Alleen als de wondklassen binnen de subgroepen van genoemde factoren gelijk zijn verdeeld, mag men aan de hand van de gevonden verdeling vaststellen of de factoren tot de risicofactoren behoren.

Het verzamelen van referentiecijfers en het benoemen van risicofactoren is een goed streven. Deze gegevens vergroten het inzicht in de frequentie van postoperatieve wondinfecties, die kunnen leiden tot maatregelen door behandelaars en beleidsmakers. Wel dienen ze te berusten op valide onderzoek.

Utrecht, januari 1998,

Wij danken Go, De Jong en Schmitz voor hun kritische reactie op ons artikel over de frequentie van postoperatieve wondinfecties. Natuurlijk moeten referentiecijfers berusten op valide onderzoek, reden waarom de SWIFT-projecten werden uitgevoerd door geschoold personeel, volgens een uniforme beproefde methode en met gestandaardiseerde definities en criteria. De onafhankelijkheid van de surveillant voorkomt bevooroordeling. De gestandaardiseerde methode ondervangt het bezwaar dat de SWIFT-projecten op verschillende tijdstippen werden uitgevoerd (ook de genoemde Cruse en Foord verzamelden hun gegevens in de loop van 10 jaar). De registratie was niet volledig in termen van het volgen van alle ingrepen en de infectiepercentages per risicofactor zijn inderdaad beïnvloed door de selectie van de gevolgde ingrepen. Derhalve zijn niet de infectiepercentages per risicofactor, maar de infectiepercentages per ingreep de juiste cijfers om aan te refereren. Nauwkeuriger vergelijkingsmateriaal bieden ingreepspecifieke infectiepercentages naar risicofactor. Deze cijfers zijn inmiddels beschikbaar binnen het project ‘Preventie ziekenhuisinfecties door surveillance’ (PREZIES).1

De keuze om de registratie te richten op bepaalde ingrepen komt voort uit de overtuiging dat alleen ingreepspecifieke vergelijkingen zinvol zijn. De soort ingreep is immers bepalend voor het risico op complicaties, zoals postoperatieve wondinfecties. Bovendien bieden dergelijke vergelijkingen betere mogelijkheden tot het nemen van gerichte interventiemaatregelen. Wanneer de steekproef groot genoeg is, geeft het voor ingreep specifieke infectiepercentage de kans op infectie bij een bepaalde ingreep goed weer. In het PREZIES-project gaf de analyse per ingreep aan dat wondklasse geen onafhankelijke risicofactor van belang was.

Reeds in 1996 is er contact geweest met de commissie Uitkomst van Zorg van de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde (NVH) over de relatie tussen de complicatieregistratie van de NVH en de infectieregistratie van het PREZIES-project. Vergelijking van de opzet van beide registraties leerde dat ze elkaar grotendeels aanvullen. Ook dienen ze een gemeenschappelijk doel: verbetering van de kwaliteit van zorg op basis van inzicht in het vóórkomen van postoperatieve wondinfecties en daarmee samenhangende risicofactoren. Met belangstelling zien wij dan ook de resultaten van de complicatieregistratie van de NVH tegemoet.