Inleiding
Het vragen van toestemming voor donatie van organen is bijzonder belastend voor artsen en verpleegkundigen; het verlenen van deze toestemming is dat voor de nabestaanden van de patiënt nog des te meer. Dit verzoek komt voor nabestaanden op een emotioneel uitzonderlijk moeilijk tijdstip en deze situatie vergt van alle betrokkenen dan ook zeer veel begrip, tact en inzet.
In dit artikel wordt een beschrijving gegeven van de ingewikkelde problematiek met betrekking tot het toestemmingsgesprek zelf. De belangen van de potentiële donor, van de nabestaanden en van de ontvangers van weefsels of organen moeten hierbij zorgvuldig worden afgewogen.1 De meer technische aspecten betreffende hersendoodcriteria – klinisch, neurofysiologisch en neuroradiologisch – worden buiten beschouwing gelaten, maar deze criteria dienen evenwel duidelijk te zijn. Over het ingaan van de dood dient, zoals Roscam Abbing stelt,2 ook maatschappelijk geen onzekerheid te bestaan.
De feitelijke noodzaak tot het verkrijgen van organen en…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
(Geen onderwerp)
Leiden, april 1993,
Het artikel van Op de Coul (1993; 709-11) geeft ons aanleiding tot de volgende reactie. De meeste artsen en verpleegkundigen ervaren het vragen van toestemming voor orgaandonatie inderdaad als een belasting. Voor nabestaanden van potentiële donors is het geven van toestemming voor donatie vaak een moeilijke beslissing. Het weigeringspercentage is in Nederland dan ook ten minste 25-30, maar vermoedelijk zelfs hoger, omdat niet alle weigeringen worden gerapporteerd.
Dit probleem werd ook door de Stichtingen Eurotransplant en Bio Implant Services te Leiden gesignaleerd. Daarom hebben deze organisaties, tezamen met psychologen van de Rijksuniversiteit Limburg, de transplantatiecoördinator van de regio Maastricht en communicatiedeskundigen, een educatieprogramma voor artsen en verpleegkundigen ontwikkeld. In dit programma wordt aandacht besteed aan communicatieve vaardigheden met betrekking tot het ‘slecht nieuws’-gesprek, het omgaan met rouwreacties en het vragen om orgaan- en weefseldonatie. Aan deze onderwerpen wordt in de opleiding tot arts of verpleegkundige te weinig aandacht besteed. Communicatieve vaardigheden kunnen veel artsen en verpleegkundigen zichzelf in de praktijk aanleren, veelal met vallen en opstaan. Training in deze vaardigheden kan dit leerproces aanmerkelijk versnellen.
Het educatieprogramma, getiteld ‘The european donor hospital education programme’ (EDHEP), bestaat uit een intensieve eendaagse workshop, waarin gebruik gemaakt wordt van video's, presentaties en oefeningen, waaronder rollenspelen met ‘simulatienabestaanden’. De workshops worden gegeven door psychologen gespecialiseerd in vaardigheidstraining. EDHEP is vooral gericht op assistent-geneeskundigen Neurologie en assistent-geneeskundigen en verpleegkundigen werkzaam op de afdeling Intensive Care. Medische specialisten van de genoemde afdelingen en personen werkzaam op afdelingen waar veel potentiële weefseldonors overlijden, kunnen ook deelnemen.
In Nederland vinden nu jaarlijks ongeveer 12 van deze cursussen plaats. Vele Europese landen hebben EDHEP inmiddels overgenomen en succesvol geïmplementeerd.
(Geen onderwerp)
Tilburg, april 1993,
Ik dank de collegae Jager, Cohen, Blok en Van Dalen bijzonder voor hun zeer nuttige informatie. Dat het belangrijk is om aan het toestemmingsgesprek voor orgaandonatie meer aandacht tijdens de opleiding tot neuroloog te besteden is door mij ook in het betreffende artikel benadrukt, doch vanzelfsprekend geldt dit ook voor verpleegkundigen. Het is te hopen dat het door de briefschrijvers genoemde programma ook in ons land veel aandacht zal krijgen.