De ziekte van Behçet

In dit artikel van Van den Berg et al. trof ons de door de auteurs geadviseerde dosis ciclosporine: 10 mg/kg lichaamsgewicht (1987;1160-3). 10 mg/kg lichaamsgewicht was aanvankelijk de begindosering die bij idiopathische uveitis posterior werd toegepast.1 Deze dosering bleek echter te hoog om (nefro)toxiciteit te kunnen vermijden.2 Op grond van de ervaringen bij uveitis tot dusverre (ca. 350 patiënten) geeft Sandoz de volgende doseringsrichtlijnen voor zijn ciclosporine-preparaat Sandimmune bij niet-infectieuze, actieve refractaire uveitis posterior met bedreiging van het gezichtsvermogen en bij Behçet-uveitis: initieel oraal 5-7 mg/kg lichaamsgewicht tot remissie van de uveitis en (of) verbetering in gezichtsscherpte optreedt. De dosering moet dan langzaam worden verlaagd tot de laagst effectieve dosis die gedurende perioden van remissie de 5 mg/kg lichaamsgewicht niet dient te overschrijden. Voor het geval een therapie met ciclosporine onvoldoende effect heeft, kan men lage doses corticosteroiden (prednison 0,2-0,4 mg/kg/dag) toevoegen om alsnog te proberen therapeutisch effect te verkrijgen. In geval van relapse kan men de dosering weer verhogen, gevolgd door verdere pogingen om de laagst effectieve onderhoudsdosis te bereiken.

Uden, juli 1987,

Voor verdere inlichtingen omtrent het bewaken en begeleiden van patiënten onder ciclosporine-therapie kan men zich tot ondergetekende wenden.

Wij wijzen er overigens op dat voor Sandimmune de indicaties idiopathische uveitis posterior en Behçet-uveitis in Nederland nog niet zijn geregistreerd.

Rotterdam, augustus 1987,

De auteurs danken de heer Stokvis voor zijn reactie. In ons artikel hebben wij beoogd om, gekoppeld aan een therapie-overzicht, enkele richtlijnen te geven. De vermelde dosis ciclosporine (10 mg/kg) geeft een indicatie voor een begindosering. Dit in navolging van verschillende op the International Conference on Behçet's disease (London, september 1985) gepresenteerde studies.1 Afhankelijk van het resultaat kan deze dosering verlaagd of verhoogd worden. Uiteraard dienen de therapeutische voordelen zorgvuldig afgewogen te worden tegen schadelijke bijwerkingen; nauwgezette controle van de nierfunctie is dan ook een vereiste. Overwegen we echter de uiterst slechte prognose (de meerderheid van de patiënten met uveitis posterior bij ziekte van Behçet is ernstig visueel gehandicapt binnen 5 jaar), alsmede de matige resultaten van hoge doses corticosteroiden en (of) immunosuppressiva, dan zal een keuze voor deze therapeutische voordelen aannemelijk zijn. Over combinatietherapie van ciclosporine + prednison bij de ziekte van Behçet waren tot het ter perse gaan van dit artikel bij ons weten nog geen publikaties verschenen.

Overigens willen wij nog opmerken dat uit de door Stokvis aangehaalde studie van Palestine et al. niet blijkt dat de nefrotoxiciteit gecorreleerd is aan de gemiddelde, dan wel cumulatieve dosis ciclosporine.