Wat is zinvolle eerstelijnszorg aan verslaafde patiënten?

Ik mis de taak/rol van de huisarts bij het beperken van de schade door een stoornis in het gebruik van een middel ook al wil/kan patiënt hier niet mee stoppen.

In het artikel wordt benoemd dat de huisarts bij zorgmijding kan overleggen met wijkteam en anderen etc. In het begin van het artikel wordt benoemd dat een behandelrelatie volgens WBGO alleen kan ontstaan als de patiënt daarom vraagt. Daarvoor geldt beroepsgeheim. Dat wringt. Laten we aannemen dat in het eerste geval de huisarts al diverse gesprekken heeft gevoerd met de patiënt en dat deze evt verwijzing naar de tweede lijn heeft afgewezen. Dan kan het m.i. toch niet zo zijn dat de huisarts zonder toestemming van de patiënt de deskundigen van het wijkteam e.d. kan inlichten, daarmee het beroepsgeheim doorbrekend, ook als dit alleen uit zorg is. Graag uw toelichting hierop.

Verder wordt op het eind van het artikel verwezen naar referentie 7. Dat artikel gaat over het opzeggen van een behandelrelatie bij agressie. Dat sluit niet aan bij opzeggen van een behandelrelatie voor ‘alleen de verslaving’. De huisarts kan in het dossier melden dat deze van alles heeft geprobeerd om de patiënt te begeleiden/behandelen of door te verwijzen voor zijn verslaving en dat dat t.a.v. deze diagnose de behandeling even stopt als de patiënt niet wil. Maar op het moment dat de patiënt gemotiveerd de spreekkamer binnenstapt dan lijkt mij elke ingang tot behandeling weer open. Dat is t.a.v. ernstige agressie natuurlijk niet het geval. De referentie lijkt mij ongelukkig gekozen.

Bedankt voor deze bijdrage. Bij verslavingsproblematiek is er vaak sprake van stigmatisering bij zowel de patiënt zelf als de hulpverlener. Dat proef ik toch ook wel een beetje door de tekst heen; de gebruikte taal en attitudes (die je vaak onbewust uitstraalt) doen er toe. Bij een 'niet- gemotiveerde' patiënt, is motiverende gespreksvoering bij uitstek het instrument om een eventuele gedragsverandering tot stand te laten komen. Ook kunnen leven met vermindering van gebruik en iedere winst op gebied van gezondheid, sociale contacten, etc. is een begrijpelijke uitdaging voor ieder hulpverlener die het liefst wil zien dat iemand direct helemaal van de verslaving loskomt. Het is goed om ook eerst te beseffen dat vrijwel iedere patiënt met verslavingsproblematiek vaak ergens wel een begrijpelijke aanleiding heeft om de hectiek en soms ook pijn van het dagelijkse leven te willen dempen met middelen of gokken.  Een ander doet dat weer met op het eerste gezicht minder schadelijke oplossingen zoals binge watching, overmatig sporten of eten. Ergens moet dat ongewenste gedrag bij de patiënt zelf een keer gaan jeuken, zodat er een voorzichtige verander wens komt. Met gedoseerde motiverende gespreksvoering kan dan er dan wellicht een beweging naar gedragsverandering of meer gespecialiseerde hulpverlening komen. Het vaak samengaan van middelenproblematiek en enige psychiatrische problematiek vormt nog een extra uitdaging; want waarom zou iemand met zijn manier van demping willen stoppen al het alternatief van bijvoorbeeld herbelevingen of nachtmerries als erger ervaren wordt. Kortom, een in dit artikel terecht geadresseerd probleem, veel verlegenheid in de spreekkamer en waar nog erg veel meer over te zeggen valt. Vaak is het een zaak van een lange adem.... Misschien weer eens een NTVG thema nummer hierover? 

Bij een themadag voor huisartsopleiders hoorde ik een paar jaar geleden een helpende uitspraak, nl. dat je als huisarts een verslaafde persoon die echt niet kan afkicken (en dus langzaam te gronde gaat) kan beschouwen als een terminale patiënt die vooral palliatieve zorg nodig heeft. Dan kun je stoppen met trekken aan een dood paard en met de vruchteloze pogingen om iemand te helpen genezen. Dit natuurlijk in overleg met de patiënt. Vervolgens kun je iemand dan accepteren mét zijn 'ziekte' en binnen dat kader zo goed mogelijke palliatie te verlenen. Vond ik wel een mooi perspectief.