Wat kunt u doen om … niet beïnvloed te worden?

Een hand die vanuit een brievenbus pillen aanbiedt
Dubbelpublicatie
Marloes Dankers
Peeter W.J. Verlegh
Karla Weber
H.J.M.G. (Marjorie) Nelissen-Vrancken
Liset van Dijk
Aukje K. Mantel-Teeuwisse
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2023;167:D7997
Abstract

Samenvatting

Doel

Vaststellen welke beïnvloedingsstrategieën aanwezig zijn in papieren marketingmaterialen over geneesmiddelen gericht aan huisartsen.

Opzet

Observationele studie.

Methode

In twintig Nederlandse huisartsenpraktijken werd gedurende één maand alle post vanuit de farmaceutische industrie bewaard. Deze materialen zijn door onderzoekers met een achtergrond in farmacie en marketing beoordeeld op de aanwezigheid van de zeven beïnvloedingsstrategieën volgens Cialdini. Ook registreerden de onderzoekers welke geneesmiddelen werden gepromoot in de materialen.

Resultaten

De huisartsen verzamelden 68 unieke marketingmaterialen. Daarin werden 37 verschillende geneesmiddelen gepromoot (mediane introductiejaar geneesmiddel: 2012; spreiding: 1966-2022). Factor Xa-remmers, glucagonachtig-peptide-1-agonisten en natrium-glucose-cotransporter-2-remmers waren de meest gemarkete middelen. Alle zeven beïnvloedingsstrategieën van Cialdini kwamen voor: ‘sympathie of gunnen’ (65%), ‘autoriteit’ (29%), ‘sociaal bewijs’ (18%), ‘eenheid’ (15%), ‘schaarste’ (13%), ‘wederkerigheid’ (12%) en ‘consistentie of commitment’ (3%). ‘Emotionele druk’ werd geïdentificeerd als nieuwe strategie (31%). Deze strategie speelt in op de professionele verantwoordelijkheid van de voorschrijvers door ze aan te spreken op hun verantwoordelijkheid om het beste te doen voor de patiënt.

Conclusie

Huisartsen ontvangen regelmatig papieren marketingmaterialen over nieuwe geneesmiddelen die zijn bedoeld om de ontvanger te beïnvloeden. In het kader van rationeel gebruik van geneesmiddelen is het aan te bevelen om artsen – gevestigd of in opleiding – bekend te maken met dergelijke beïnvloedingsstrategieën en ze te leren hoe ze zich hiertegen kunnen verweren.

Auteursinformatie

Instituut Verantwoord Medicijngebruik, Utrecht: dr. M. Dankers (tevens: Groningen Research Institute of Pharmacy, afd. FarmacoTherapie, -Epidemiologie en -Economie), K. Weber, MSc en dr. H.J.M.G. Nelissen-Vrancken, apothekers. Vrije Universiteit Amsterdam, afd. Marketing, School of Business and Economics, Amsterdam: prof.dr. P.W.J. Verlegh, hoogleraar marketing. Nivel, Utrecht: prof.dr.ir. L. van Dijk, programmaleider farmaceutische zorg (tevens: bijzonder hoogleraar farmaceutisch zorgonderzoek, Groningen Research Institute of Pharmacy, afd. FarmacoTherapie, -Epidemiologie en -Economie). Universiteit Utrecht, Utrecht Institute for Pharmaceutical Sciences (UIPS), afd. Farmaco-epidemiologie & Klinische Farmacologie, Utrecht: prof.dr. A.K. Mantel-Teeuwisse, apotheker.

Contact M. Dankers (m.dankers@ivm.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: ICMJE-formulieren met de belangenverklaring van de auteurs zijn online beschikbaar bij dit artikel.

Auteur Belangenverstrengeling
Marloes Dankers ICMJE-formulier
Peeter W.J. Verlegh ICMJE-formulier
Karla Weber ICMJE-formulier
H.J.M.G. (Marjorie) Nelissen-Vrancken ICMJE-formulier
Liset van Dijk ICMJE-formulier
Aukje K. Mantel-Teeuwisse ICMJE-formulier
Dit artikel is gepubliceerd in het dossier
Juridische vragen
Huisartsgeneeskunde
Farmacotherapie
Dit artikel wordt besproken in#28 Bloedarmoede interpreteren
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties