Sinds 1890 is appendectomie de standaardbehandeling van appendicitis. Dit stamt uit de tijd dat de diagnostiek van acute appendicitis uitsluitend berustte op klinisch onderzoek. Bovendien heerste lange tijd de gedachte dat een flegmoneuze ontsteking van de appendix onherroepelijk overgaat in gangreen en perforatie, met als gevolg peritonitis. In het preantibiotische tijdperk verliep een peritonitis nogal eens dodelijk. Deze stand van zaken leidde veelal tot chirurgische voortvarendheid onder het motto: ‘When in doubt, take it out.’ Generaties chirurgen werden opgeleid met het adagium dat het beter is om 10 niet-afwijkende appendices te verwijderen, dan 1 ontstoken appendix te laten zitten.
De introductie van antibiotica in het midden van de 20e eeuw heeft geen invloed gehad op dit beleid. Recent zijn er wel 2 andere belangrijke veranderingen in het paradigma ‘appendicitis’ opgetreden. Ten eerste is er het inzicht dat er 2 typen appendicitis bestaan: de flegmoneuze vorm, die niet perforeert; en de…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Appendicitis behandelen met antibiotica
Het is maar een detail dat ik wil noemen in dit artikel. En dat is het duiden van een andere behandeling van een appendicitis als een paradigmaverschuiving. Het suggereert daarmee een te grote mate van verandering van behandelen. Het begrip paradigma wordt overigens vaker te pas en te onpas gehanteerd. Sowieso is het starten met antibiotica bij een sterke verdenking van een appendicitis helemaal niet verkeerd. Volgt een operatie, dan is er inmiddels preventief antibiotisch gehandeld. Een paradigmaverschuiving zou wel plaatsvinden, wanneer meta-onderzoek gedaan zou worden op alle verrichtingen waarvoor nog geen sluitend medisch bewijs is voor de staande behandeling en haar alternatieven.
Wim van der Pol, ziekenhuisapotheker
Appendicitis met antibiotica (antwoord 1 auteur)
De term paradigma verschuiving heb ik bewust gekozen omdat er niet alleen maar sprake is van een andere behandeling, maar van een verandering in de opvatting over de pathofysiologie van acute appendicitis. De nieuwe opvatting wordt gesteund door betere diagnostische hulpmiddelen, zoals beeldvormend onderzoek. Met deze beide veranderingen is vrij baan gemaakt voor een zorgvuldige diagnostiek en gedifferentieerde benadering van het probleem. De angst om de diagnose appendicitis te missen en daarmee de patient aan grote gevaren bloot te stellen zit diep in ons chirurgen geworteld en de 'bevrijding' van die angst durf ik wel als (begin van een) paradigma verschuiving aan te merken. Het zou mij veel waard zijn als operaties net zo kritisch bekeken en onderzocht zouden worden als geneesmiddelen.
Hugo Heij, kinderchirurg
Appendicitis behandelen met antibiotica (2)
Dit commentaar is uitermate welkom. Het geeft inzicht in twee vormen van appendicitis, die voor mij tot nu toe onbetekenend waren en de mogelijkheid om de therapie gedifferentieerd toe te passen. Wat ik me hierbij afvraag is, of er bij deze vormen ook onderscheid kan worden gemaakt naar de late postoperatieve complicaties, zoals adhesies en een strengileus?
Ten tweede wordt de eerste lijn aangesproken. Die lijn is eendimensionaal en een politieke uitvinding. Mag het de huisarts zijn? Hoe kan zij differentiëren? Is er bovndien een leeftijdspecifieke vorm van appendicitis aan te wijzen, nu dat onderscheid van belang wordt?
Ten derde ben ik het met een andere inzender, de heer van der Pol, eens dat paradigma-wisseling van een andere orde is, dan een therapiewijziging.
Raymond Leclercq, docent UCM
Appendicitis met antibiotica (antwoord 2 auteur)
Dank voor uw reactie. Over de lange termijn uitkomsten van antibiotische behandeling is nog weinig bekend en daarom kan uw vraag over eventuele afname van de specifieke complicaties (nog) niet worden beantwoord. Deze vragen zijn zeker onderwerp van ons verdere onderzoek.
Uw opmerking over de eerste lijn vs huisarts zal ik ter harte nemen. Het vervolgonderzoek zal moeten uitwijzen of een specifieke risico statificatie te maken valt, zodat wellicht in een vroeg stadium kan worden geselecteerd wie de meeste kans maakt op een goede afloop na behandeling met antibiotica.
Hugo Heij, kinderchirurg
Appendicitis met antibiotica, welke verwekkers?
Welke ziekteverwekkers hebben de auteurs op het oog bij apendicitis en welke antibiotica wil men gaan gebruiken? Prof.dr. H.C . Zanen, em. Hoogleraar medische microbiologie