Zie ook het artikel op bl. 789.
Op het verzoek om een keizersnede zonder medische indicatie kan men niet ingaan op grond van een puur wetenschappelijke discussie. Emotionele en intuïtieve aspecten spelen een grote rol. Een gesprek is daarom alleen zinvol als de vrouwenarts aan het begin kan aangeven uiteindelijk bereid te zijn tot de keizersnede. Alleen dan kan een open sfeer ontstaan waarbij argumenten voor en tegen de revue kunnen passeren, zonder dat de zwangere steeds het gevoel heeft te moeten opboksen tegen een onwillige arts. Als de vrouwenarts principieel tegen is, is onmiddellijke verwijzing naar een liberaler collega aangewezen – en die zijn er in Nederland.1
Internationaal zijn de richtlijnen helder: zonder medische indicatie gaat een keizersnede in tegen het principe ‘primum non nocere’ allereerst niet schaden. Maar wat is een ‘medische indicatie’ bij het steeds veiliger worden van de electieve keizersnede? Een keizersnede op verzoek…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Verzoek tot sectio caesarea ook zonder indicatie inwilligen?
Leiden, mei 2006,
Ik onderschrijf de reactie van collega Van Elburg geheel. In onze kliniek wordt een electieve sectio caesarea (voor zover daar een indicatie voor bestaat) in principe pas verricht vanaf 39 0/7 week.
Verzoek tot sectio caesarea ook zonder indicatie inwilligen?
Moordrecht, mei 2006,
Angst voor pijn en controleverlies tijdens de bevalling leidt vaak tot de vraag naar een sectio, zoals Van Roosmalen constateert (2006:789). Ondanks alle gesprekken met de arts of verloskundige hebben veel zwangeren vaak grote angst voor de bevalling. Deze angst hoeft zeker niet altijd pathologisch te zijn; vaak is deze slechts eenmalig. De NHG-standaard ‘Angststoornissen’ (2004) vermeldt een hoge prevalentie van angststoornissen bij Nederlandse vrouwen in 1 jaar (circa 10-20%). Onzekerheid over een aanstaande bevalling verhoogt die kans aanzienlijk. Sommige vrouwen zijn zelfs zo bang voor een bevalling dat zij absoluut nooit zwanger willen worden.
Angststoornissen zijn in het algemeen redelijk tot goed te behandelen; wel vraagt de behandeling vaak veel tijd voor gesprekken en veel psychologische vaardigheden. Veel Nederlandse vrouwen willen graag vaginaal bevallen en zetten zich dan ook graag in voor een eigen baby en de ‘eeuwige roem’ van een vaginale bevalling. Soms heeft religie ook invloed op de beslissing. Veel buitenlanders vinden onze Nederlandse vrouwen ouderwets, omdat deze zonder verdoving willen bevallen. Of men op Nederlandse of buitenlandse wijze bevalt, heeft waarschijnlijk geen invloed op de perinatale mortaliteit. De cijfers zijn in het buitenland zeker niet veel slechter dan in Nederland. Nog onbekend is hoe dat komt; misschien speelt hier de angst voor de bevalling. Mogelijk zijn er andere factoren in het spel, zoals meer zwangerschapsecho’s. Belangrijk voor de barende is de zekerheid van goede pijnstilling, ook ’s nachts. Zekerheid, en daardoor veiligheid, is altijd heel gunstig, zowel voor de moeder als voor de baby. Misschien werkt het ook goed voor de arbeidssatisfactie van de dokter en misschien leidt het in dit gevoelige vak ook tot minder claims. Niet alle zwangeren hebben nu deze zekerheid. Het is heel normaal in de verloskunde dat een zwangere een uur heftige pijn doormaakt en dat vervolgens wordt besloten 1 of 2 uur verder af te wachten. (‘Zucht u nog maar even door!’) Iemand met een (vergelijkbare?) pijn van een niersteenkoliek proberen wij juist zo snel mogelijk te helpen. Niet ieder ziekenhuis biedt uitzicht op epidurale pijnstilling, want een aantal anesthesisten wil ’s nachts alleen komen voor een sectio, maar niet voor epidurale pijnbestrijding bij een (‘normale’) vaginale baring. Angst en paniek kunnen erg dwingend werken, dat hoort nu eenmaal bij een angststoornis. Zo kunnen die toch nog leiden tot een late (en nogal eens traumatische) secundaire sectio. Zolang zwangeren geen zekerheid hebben over goede pijnbestrijding, bijvoorbeeld door anesthesiologen, zullen er dus nog veel wenssectio’s overblijven.
Verzoek tot sectio caesarea ook zonder indicatie inwilligen?
Leiden, juni 2006,
Angst voor pijn dient serieus genomen te worden. Het antwoord is overigens niet uitsluitend medicamenteus, maar medicatie en epidurale analgesie, zo nodig, maken daar wel deel van uit. Vaak is de garantie dat epidurale analgesie zo nodig beschikbaar is al voldoende en bij een vlot verloop van de baring niet meer nodig. Zo niet, dan dient deze vorm van analgesie 24 uur per dag beschikbaar te zijn. Dit is het standpunt van de beroepsgroep der gynaecologen. Vervolgens dient de beroepsgroep der anesthesisten ook hiervan te worden overtuigd.