Onafhankelijk, multidisciplinair en betrouwbaar
Link tussen frontotemporale dementie en amyotrofische laterale sclerose

Repeat-expansie in het C9orf72-gen

Klinische praktijk
Elise G.P. Dopper
Meinie Seelen
Frank Jan de Jong
Jan H. Veldink
Leonard H. van den Berg
John C. van Swieten
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157:A6271
Abstract
Abstract
Sluiten
Repeat expansion in the gene: a link between frontotemporal dementia and amyotrophic lateral sclerosis

  • At the end of 2011, a repeat expansion in the gene chromosome 9 open reading frame 72 (C9orf72)was discovered to be the most frequent genetic cause of both frontotemporal dementia (FTD) and amyotrophic lateral sclerosis (ALS).

  • The clinical presentation of this repeat expansion usually consists of the behavioural variant FTD, typical ALS, or a combination of the two. However, symptoms and age of onset are highly variable, even within families.

  • Diagnostic DNA analysis for the C9orf72 repeat expansion is indicated in all familial FTD and ALS patients.

  • The C9orf72 repeat expansion has been found with low frequency in both patients with sporadic and in healthy controls. Therefore, DNA analysis should be interpreted with caution in sporadic FTD or ALS.

  • The disease mechanism by which this repeat expansion leads to neurodegeneration is currently unknown, but RNA toxicity or protein changes could potentially play a role. Further clarification of the disease mechanism is crucial for the development of a therapy.

    • Conflict of interest and financial support: disclosure forms provided by the authors are available along with the full text of this article at www.ntvg.nl, search for A6271; click on ‘Belangenverstrengeling’ (‘Conflict of interest’). Financial support for this article: L.H. van den Berg has received a Vici grant from the Netherlands Organisation for Health Research and Development (ZonMw); J.C. van Swieten has received grants from the Dioraphte Foundation, the NutsOhra Fund, the Dutch Brain Foundation (Hersenstichting Nederland) and the Dutch Alzheimer Foundation (Alzheimer Nederland).

Samenvatting

  • Eind 2011 is een repeat-expansie in het gen ‘chromosoom 9 open reading frame 72’ (C9orf72) ontdekt die de frequentste genetische oorzaak is van frontotemporale dementie (FTD) en amyotrofische laterale sclerose (ALS).

  • De klinische presentatie van deze repeat-expansie betreft meestal de gedragsvariant van FTD, klassieke ALS of een combinatie hiervan. Maar de variatie in ziekteverschijnselen en in beginleeftijd is zeer groot, zelfs binnen families.

  • Diagnostisch DNA-onderzoek naar de C9orf72-repeat-expansie is geïndiceerd bij alle patiënten met familiaire FTD en ALS.

  • De C9orf72-repeat-expansie heeft een lage frequentie bij zowel patiënten met sporadische FTD of ALS als gezonde controlepersonen. Voorzichtigheid is daarom geboden bij de interpretatie van de resultaten van DNA-diagnostiek bij patiënten met sporadische FTD of ALS.

  • De manier waarop deze repeat-expansie tot neuronenverlies leidt, is nog niet opgehelderd, maar mogelijk spelen toxiciteit van het RNA of veranderingen op eiwitniveau een rol. Voor het ontwikkelen van een therapie is verdere opheldering van het ziektemechanisme essentieel.

Artikelinformatie

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157:A6271
Vakgebied
Zenuwstelsel
Genetica
Auteursinformatie

Erasmus Medisch Centrum, afd. Neurologie, Rotterdam.

Drs. E.G.P. Dopper, onderzoeker (tevens: VUmc, afd. Neurologie, Amsterdam); dr. F.J. de Jong, neuroloog; prof.dr. J.C. van Swieten, neuroloog (tevens: VUmc, afd. Klinische genetica, Amsterdam).

Universitair Medisch Centrum Utrecht, Rudolf Magnus Instituut voor Neurowetenschappen, afd. Neurologie, Utrecht.

Drs. M. Seelen, arts-onderzoeker; dr. J.H. Veldink en prof.dr. L.H. van den Berg, neurologen.

Contact prof.dr. J.C. van Swieten (j.c.vanswieten@erasmusmc.nl)

Verantwoording

Renate Hukema, Guido Breedveld en Anneke Maat, allen afdeling Klinische genetica, Erasmus MC, Rotterdam, droegen bij aan de totstandkoming van dit artikel.
Belangenconflict: formulieren met belangenverklaringen zijn beschikbaar bij dit artikel op www.ntvg.nl (zoeken op A6271; klik op ‘Belangenverstrengeling’). Financiële ondersteuning voor dit artikel: L.H. van den Berg ontving een Vici-beurs van ZonMw; J.C. van Swieten ontving onderzoeksubsidies van Stichting Dioraphte, Fonds NutsOhra, Hersenstichting Nederland en Alzheimer Nederland.
Aanvaard op 3 juli 2013

Auteur Belangenverstrengeling
Elise G.P. Dopper ICMJE-formulier
Meinie Seelen ICMJE-formulier
Frank Jan de Jong ICMJE-formulier
Jan H. Veldink ICMJE-formulier
Leonard H. van den Berg ICMJE-formulier
John C. van Swieten ICMJE-formulier
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties