Proteus-syndroom: alleen zieke weefsels hebben een mutatie

Onderzoekers hebben via een zeer ongebruikelijke weg het gendefect van het proteus-syndroom opgehelderd. Het proteus-syndroom is een zeldzame ziekte waarbij patiënten een wanstaltig misvormd uiterlijk ontwikkelen. In 1980 verscheen de film ‘The Elephant Man’ met het waargebeurde verhaal van een patiënt met het proteus-syndroom die door zijn mismaakt uiterlijk een circusattractie werd. Bij dit syndroom blijven huid, botten en spieren doorgroeien zodat er wanstaltige misvormingen ontstaan. Het is erg zeldzaam en de oorzaak was lange tijd onduidelijk. Onderzoekers vermoedden wel dat genen een rol speelden, maar ondanks uitgebreid onderzoek kon dit niet hard gemaakt worden. In tegenstelling tot de gebruikelijke weg, waarbij men alleen zoekt naar genetische afwijkingen die in alle cellen aanwezig zijn, richtte men zich nu op cellen uit ziek weefsel. Het hele genoom van deze cellen werd minutieus nagespeurd en uiteindelijk vonden Lindhurst et al. een mutatie in het oncogen AKT1 (N Engl J Med. 2011; 365:611-9). Opvallend was dat 26 van de 29 patiënten exact dezelfde mutatie hadden en dat deze teruggevonden werd in zieke, maar niet in gezonde cellen. Met de mutatie functioneert AKT1 beter, waardoor mogelijk de ongelimiteerde groei van weefsels bevorderd wordt. Het onderzoek laat zien dat niet-klassieke erfelijke ziektes toch ook een genetische grondslag kunnen hebben.

(Bijdrage: Joost P.H. Drenth.)