Wie zijn leven door onmatig
drinken verkort, drinkt zowel
meer als minder dan een ander
Domenico Zipoli (1675-1726)
Dames en Heren,
Het geheim dat zij deelde met de heer Sandeman wordt pas ontsluierd als de 75-jarige patiënte A al een week in het ziekenhuis verblijft. Zij werd in de interne kliniek opgenomen op verzoek van haar huisarts wegens lichte geestelijke stoornissen, beginnende hulpbehoevendheid, gewichtsverlies, abnormale moeheid en lusteloosheid. In elke geriatrische anamnese figureert de rubriek intoxicaties: tabak, alcohol, medicamenten, en desgevraagd vertelt patiënte bij binnenkomst dat zij uitsluitend bij feestelijke gelegenheden wel eens een advocaatje pleegt te nuttigen. De uitslagen van het routine-bloedonderzoek zijn weldra bekend: de leverfunctie is gestoord. Opnieuw wordt gevraagd naar het gebruik van alcoholica. Verontwaardigd blijft patiënte bij haar eerder afgelegde verklaring.
Haar enige dochter, terug van vakantie, komt op bezoek. Met haar hulp wordt het waarheidsgehalte van sommige verklaringen van haar moeder nog eens nader…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
(Geen onderwerp)
Gent, juni 1987,
Met groot genoegen heben wij de klinische les gelezen van Fiolet en Van Proosdij aangaande overmatig drankgebruik bij ouderen (1987;977-9). De auteurs snijden terecht een praktisch en vaak miskend probleem aan. Grotendeels ter onderstreping van het belang van de onderkenning van dit klinische probleem zouden wij willen toevoegen dat omzeggens dezelfde situatie bestaat ten aanzien van het (overmatig) gebruik van psychotrope middelen, in het bijzonder benzodiazepinen, door bejaarden.1 Dit misbruik blijkt niet zozeer uit intern-somatische stoornissen, vaker uit het onverwacht optreden van psychisch-cerebrale verschijnselen als uiting van abstinentie tijdens een ziekenhuisverblijf.2 Dat deze verschijnselen aanleiding kunnen geven tot differentiaaldiagnostische problemen hebben we recentelijk aan de hand van de ziektegeschiedenis van een 86-jarige dame kunnen ondervinden.3 Zij werd ter investigatie van een mineure verwonding, opgelopen tijdens een nachtelijke verwardheidstoestand waarvoor zijzelf amnesie had, in psychisch en somatisch goede toestand opgenomen. Haar medische voorgeschiedenis was blanco. Na enkele dagen deden zich bij herhaling ‘afwezigheden’ voor, gepaard gaande met orale en discrete bewegingsautomatismen en simultane, bilaterale, repetitieve, irritatieve EEG-ontladingen. Patiënte had nooit eerder partiële of veralgemeende epileptische verschijnselen gehad en toonde evenmin tekenen van een evolutieve of degeneratieve cerebrale pathologie. Wel vertelde de dochter van patiënte ons dat haar moeder regelmatige hoge doses lorazepam innam en hierbij ook vaak overmatig alcohol dronk. De verschijnselen deden zich na een kort durende anti-epileptische behandeling zonder medicatie niet meer voor. Zeer waarschijnlijk was de nachtelijke amnestische episode dus van toxische aard, gevolgd door partiële epileptische insulten ten gevolge van abstinentie. Men kan zich afvragen in welke mate een gelij kaardige gang van zaken verantwoordelijk is voor geïsoleerde epileptische insulten die op hogere leeftijd zo vaak zonder (bekende) oorzaak blijven.
Coper H. Zum Problem der Abhängigkeit im Alter. In: Heimann, Gartner, eds. Das Verhältnis der Psychiatrie zu ihren Nachbardisziplinen. Berlin: Springer, 1986: 207-13.
Foy A, Drinkwater V, March S, Mearrick P. Confusion after admission to hospital in elderly patients using benzodiazepines. Br Med J 1986; 293: 1072.
Sweden B van, Hoste S. Are complex partial seizures an uncommon withdrawal sign in the elderly? Eur Neurol. Ter perse.
(Geen onderwerp)
Maastricht, juni 1987,
Een klinische les dient bij voorkeur boeiend, maar in elk geval beknopt te zijn. Beide Belgische collegae zijn wij dan ook erkentelijk voor hun aanvullende informatie. Tevens maken die benieuwd naar hetgeen daaromtrent elders uitvoeriger zal worden gepubliceerd. Wij hebben overigens, zij het summier, gewezen op mogelijke interacties tussen alcohol en diverse farmaca ‘die op oudere leeftijd relatief frequent worden voorgeschreven, zoals neuroleptica, antidepressiva, ...’, daarbij verwijzend naar hetgeen Gerbino daarover in 1982 publiceerde.