Neurotropische ziekte na vaccinatie tegen gele koorts

Millions of people are vaccinated each year to prevent morbidity and mortality by numerous bacterial and viral infections. Safety of vaccines is an important topic of discussion, especially because of the prophylactic nature of vaccination. Luckily, serious adverse events are rare. However, low incidence results in low awareness, and thus can make identification of these post-vaccination diseases difficult for healthcare workers. In the Netherlands, serious adverse events caused by travel vaccinations are especially rare, because of the low immunisation coverage compared to endemic countries. We present two Dutch cases that were diagnostically challenging. Both turned out to suffer from a serious adverse event of vaccination with live attenuated yellow fever virus, so-called yellow fever associated neurotropic disease (YEL-AND). With this article we hope to improve awareness of post-vaccination diseases, and YEL-AND in particular.

Conflict of interest and financial support: none declared.

Dames en Heren,

Bij een patiënt met een gedaald bewustzijn dient er binnen de brede differentiaaldiagnose altijd aan meningitis dan wel encefalitis te worden gedacht. Naast de bekende virale verwekkers kunnen ook minder vaak voorkomende virussen beeld van een encefalitis geven, zoals het gelekoortsvirus uit het reizigersvaccin. Het vaccin tegen gele koorts is sinds 1930 op de markt.1 In 1950 werd voor het eerst een encefalitisbeeld beschreven bij een patiënt die dit vaccin toegediend had gekregen. Sindsdien zijn er enkele patiënten beschreven met zogenoemde ‘yellow fever vaccine-associated neurotropic disease’ (YEL-AND)’.2 Wij presenteren in deze klinische les twee Nederlandse patiënten met YEL-AND.

Patiënt A, een 18-jarige student, werd naar ons ziekenhuis gebracht vanwege een collaps. Zijn voorgeschiedenis was blanco; hij gebruikte geen medicatie of drugs en matig alcohol. Patiënt had sinds enkele dagen hoofdpijn, malaise en koorts. 2 weken tevoren had hij een DTP-vaccinatie en vaccinaties tegen hepatitis A en B en gele koorts ondergaan voor een studiereis naar Oeganda. Zijn vader had hem bewusteloos aangetroffen en zag mogelijk trekkingen van de linkerarm en de linker gelaatshelft. Patiënt was niet incontinent geweest voor urine en had geen tongbeet.

Op de SEH was patiënt respiratoir en hemodynamisch stabiel. Zijn bewustzijn was gedaald (Glasgow-comascore (GCS): E1M5V1), hij was motorisch onrustig, maar er waren geen waarneembare kenmerken van epilepsie. Verder neurologisch onderzoek en fundoscopie lieten geen afwijkingen zien, met name geen lateralisatie, piramidale verschijnselen, meningeale prikkeling, huidafwijkingen of koorts. Het laboratoriumonderzoek liet evenmin afwijkingen zien; de waarden van de ontstekingsparameters en de ethanolspiegel waren niet…