Dames en Heren,
Desmopressine wordt in Nederland al tientallen jaren voorgeschreven ter behandeling van diabetes insipidus, als substitutie na hypofysectomie en om bloedingen bij bepaalde vormen van hemofilie en de ziekte van Von Willebrand tegen te gaan. Wij ontdekken echter steeds vaker dat het middel wordt gebruikt bij mictieklachten van verschillende aard. In anderhalf jaar tijd zagen wij 3 patiënten die desmopressine gebruikten en die een zeer ernstige hyponatriëmie hadden en neurologische symptomen. In deze les presenteren wij u 2 van deze casussen.
Patiënt A, een 86-jarige vrouw, was opgenomen op een tijdelijke revalidatieplek voor herstel na osteoporotische wervelinzakkingsfracturen. Ze werd verwezen naar de Spoedeisende Hulp vanwege verminderd reageren op aanspreken, fatische stoornissen en apraxie. De voorgeschiedenis vermeldde uitgebreid arterieel vaatlijden (met onder andere een lichte beroerte (‘minor stroke’)), hypertensie en diabetes mellitus type 2.
In eerste instantie was patiënte doorverwezen naar de neuroloog met ‘verdenking CVA’. Een CT-scan toonde…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Neurologische complicaties door desmopressine
De auteurs beschrijven twee patiënten met hyponatriaemie bij gebruik van desmopressine.
Patiënt A had een natriumconcentratie van 114 mmol/l welke "in korte tijd" werd gecorrigeerd tot een waarde van 120 mmol/l. Vervolgens steeg de spiegel tot 131 mmol/l.
Bij patiënt B werd een natriumwaarde van 102 mmol/l gevonden (alsmede een lage kaliumwaarde). Bij deze patiënt werd gekozen voor "een snelle intraveneuze initiële correctie van van zowel natrium als kalium". De natriumwaarde steeg tot 133 mmol/l. Er werd niet vermeld in hoeveel tijd deze correctie werd bereikt.
Beide patiënten hebben klinisch goed gereageerd op de behandeling.
Vooral ook omdat het een klinische les betreft had hier mijns inziens gewaarschuwd moeten worden tegen een te snelle correctie van hyponatriaemie. Dit kan leiden tot centrale pontiene myelinolyse, een zeer ernstige neurologische aandoening. Daarom wordt aanbevolen om hyponatriaemie niet sneller te corrigeren dan met 8- 10 mmol/l per dag.
De argeloze lezer dreigt hierdoor het verkeerde pad opgestuurd te worden: snel corrigeren, dan komt het goed!
Robert ten Houten, kinderneuroloog MCA
Literatuur:
Kleinschmidt-DeMasters BK, Norenberg MD. Rapid correction of hyponatremia causes demyelination: relation to central pontine myelinolysis. Science. 1981; 211: 1068-70
Brown WD. Osmotic demyelination disorders: central pontine and extrapontine myelinolysis.
Curr. Opin. Neurol. 2000; 13: 691-7
Recreatief gebruik van desmopressine
In de klinische les over neurologische complicaties bij desmopressine beschrijven de auteurs twee casus waarbij de indicatie voor desmopressine enuresis was. Het betrof hier gebruik van desmospressine zoals voorgeschreven.
Onze ervaring leert dat het middel ook voor andere doeleinden wordt gebruikt. Als aanvulling op de casuïstiek beschrijven we onze patiënte. Het betreft een 31-jarige vrouw, welke naar een meerdaags muziekfestival was geweest. Tijdens het festival had zij weinig gegeten en veel gedronken. Aan het eind van het weekend was zij verward en had zij hierbij een verminderd bewustzijn. Met deze klachten presenteerde zij zich op de spoedeisende eerste hulp. Analyse toonde een hyponatriëmie, welke retrospectief op desmopressine gebruik bleek te berusten. Bij navraag bleek patiënte intentioneel extra desmopressine te gebruiken ten einde minder vaak naar het toilet te moeten gaan op het festival. Het betreft hier dus recreatief gebruik van het middel, waarbij patiënte de mogelijke gevolgen niet overzag. Zij kreeg desmopressine overigens al meer dan 10 jaar voorgeschreven in verband met klachten van enuresis nocturna. Zoals Steendam et al beschrijven dient kritisch te worden gekeken naar de indicatiestelling. Deze casus toont aan, dat dit ook bij het verstrekken van herhaalreceptuur moet gebeuren zeker als dan blijkt dat desmopressine recreatief wordt gebruikt.
IJA de Bruin, AIOS Interne Geneeskunde
PFMJ Spooren, internist
CMC Klomp, internist
TweeSteden Ziekenhuis, Tilburg