Mangaanintoxicatie door het gebruik van Chien Pu Wan-tabletten

M.C.T.F.M. de Krom
A.M.H.P. Boreas
E.L.M. Hardy
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 1994;138:2010-2
Abstract

Samenvatting

Een patiënt wordt beschreven die tijdens het gebruik van 3 tot 5 Chien Pu Wan-tabletten per dag een ernstige chorea kreeg. Het aanvullende onderzoek leverde als enige afwijkende bevinding een verhoogd mangaangehalte van het bloed op (3 maal de normaalwaarde). Bij chemische analyse van de genoemde Chinese kruidentabletten werd per tablet 14 µg mangaan aangetroffen, zodat de patiënt 42 tot 70 µg mangaan per dag binnenkreeg naast de normale dagelijks geresorbeerde hoeveelheid van 60-90 µg. Aangezien de chorea ontstond omstreeks de tijd dat de patiënt de tabletten innam, deze minder werd toen de mangaanspiegel in het bloed zakte en het verhoogde mangaangehalte de enige afwijkende bevinding in het uitvoerige bloedonderzoek was, was het gebruik van deze tabletten met als gevolg de mangaanintoxicatie de meest waarschijnlijke oorzaak van de chorea bij deze patiënt. Mangaanintoxicatie kan leiden tot extrapiramidale verschijnselen zoals parkinsonisme, dystonie of chorea.

Alternatieve geneesmiddelen worden nog steeds als onschuldige voedingssupplementen beschouwd, waarvoor geen registratieplicht geldt. Wil men inzicht in de werkzaamheid, schadelijkheid en aard van deze middelen krijgen, dan is het noodzakelijk dat ze vallen onder de Wet op de Geneesmiddelenvoorziening.

Auteursinformatie

Academisch Ziekenhuis, Postbus 5800, 6202 AZ Maastricht.

Afd. Neurologie: dr.M.C.T.F.M.de Krom, neuroloog; mw.A.M.H.P.

Boreas, assistent-geneeskundige.

Afd. Klinische Farmacie: drs.E.L.M.Hardy, ziekenhuisapotheker.

Contact dr.M.C.T.F.M.de Krom

Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

Schiedam, november 1994,

Weer eens is het waarschuwende vingertje geheven bij kruidenmiddelen, wellicht niet tot ongenoegen van de beoefenaren van de reguliere geneeskunde (1994;2010-2). Ik ben het eens met de conclusie van De Krom et al. dat deze middelen een registratieprocedure zouden moeten kennen, maar volledig oneens met de wijze waarop de conclusie wordt bereikt. In het kader van dit artikel was een (terechte) waarschuwing voldoende geweest, zoals ook gebruikelijk is bij reguliere middelen.

Enige opmerkingen wil ik maken. Het is juist dat ‘Chinese pillen’ mangaan kunnen bevatten. Mangaanoxide wordt dan gebruikt in de coating om de pillen een egaal zwart uiterlijk te geven. Wij moeten echter beseffen dat de negatieve uitwerking bij deze patiënt pure casuïstiek is. Er worden van Chien Pu Wan in Nederland alleen al minimaal één miljoen pillen per jaar gebruikt, maar deze klacht is bij mijn weten nog niet eerder genoteerd, terwijl ik nu toch al zo'n 10 jaar in het veld van fytotherapie binnen de Chinese geneeskunde werk.

De beschreven patiënt kreeg per dag 42 tot 70 µg extra mangaan binnen met de pillen, naast, zoals auteurs stellen, de normale dagdosering van 60-90 µg via het voedsel. Dat het laatste nogal zal afhangen van het dieet lijkt mij evident. De bloedspiegel van deze patiënt was echter 3 x de normaalwaarde geldend in het Academisch Ziekenhuis Maastricht. Of een dergelijke waarde normaal ook toxisch is, wordt niet vermeld en wordt door mij betwijfeld. Het multivitaminepreparaat Supradyn bijvoorbeeld bevat 0,5 mg mangaan per tablet. Dat is 500 µg en dus 10 x zoveel als in deze casus per dag werd ingenomen. Hermes‘ multivitamine en -mineraaltabletten bevatten zelfs 1 mg mangaan per tablet. Van beide produkten (en vele andere) worden per jaar miljoenen tabletten ingenomen. Supradyn is een geregistreerd geneesmiddel, maar bevat geen enkele waarschuwing in verband met mangaan.

In de ziektegeschiedenis zelf wordt gemeld: ‘... vormde het gebruik van de genoemde tabletten met als gevolg de mangaanintoxicatie de meest waarschijnlijke oorzaak [cursivering C.W.] van de chorea bij deze patiënt’. In de beschouwing wordt dat: Hierdoor ontstonden [cursivering C.W.] de mangaanintoxicatie en de beschreven chorea‘. Zo'n stijlfiguur noem ik ’verglijden‘ en is niet wetenschappelijk. Mijns inziens illustreert deze casus alleen maar dat wij hier met een uitzonderlijke patiënt van doen hadden. Hij oogde ook na ruim 1 miljoen sigaretten tenslotte nog gezond.

C. Wauters
M.C.T.F.M.
de Krom

Maastricht, december 1994,

Wij danken Wauters voor zijn opmerking inzake ons artikel. Kortheidshalve verwijzen wij naar onze reactie op eerdere ingezonden brieven.

M.C.T.F.M. de Krom