Langdurige behandeling met inhalatiesteroïden heeft gunstig effect bij matig ernstige COPD*

Onderzoek
Jiska B. Snoeck-Stroband
Thérèse S. Lapperre
Margot M.E. Gosman
H. Marike Boezen
Nick H.T. ten Hacken
Jaap K. Sont
Pieter S. Hiemstra
Wim Timens
Peter J. Sterk
Dirkje S. Postma
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A2365
Abstract

Samenvatting

Doel

De effecten bepalen van een langdurige behandeling met inhalatiesteroïden, met en zonder langwerkende β2-agonisten, op luchtwegontsteking en longfunctie bij COPD.

Opzet

Gerandomiseerd, placebogecontroleerd onderzoek in 2 Nederlandse centra (http://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT00158847).

Methode

114 steroïdnaïeve patiënten met matig tot ernstig COPD (rokers en ex-rokers) werden dubbelblind behandeld met: fluticasonpropionaat 500 μg 2 dd gedurende 6 (n = 31) of 30 maanden (n = 26), of met fluticasonpropionaat 500 μg 2 dd en salmeterol 50 μg 2 dd gedurende 30 maanden (n = 28), of met placebo 2 dd (n = 29). Celtellingen in bronchiale biopten en geïnduceerd sputum dienden als primair resultaat. Luchtweghyperreactiviteit werd gemeten voor randomisatie, na 6 en 30 maanden; klinische parameters werden elke 3 maanden bepaald.

Resultaten

101 Patiënten waren meer dan 70% therapietrouw. Na 6 maanden fluticasongebruik was het aantal lymfocyten (CD3+, CD4+ en CD8+) en mestcellen in de luchtwegwand verminderd (allen p < 0,005) en de hyperreactiviteit verbeterd (p < 0,05) ten opzichte van placebo. Deze effecten bleven behouden na 30 maanden. Langdurige behandeling met fluticason gedurende 30 maanden verminderde het aantal mestcellen en verhoogde het percentage intact epitheel in de bronchusbiopten. In het sputum verminderde het aantal neutrofielen, macrofagen en lymfocyten. Deze veranderingen gingen gepaard met een verminderde achteruitgang van de longfunctie en een verbetering van de kortademigheid en de kwaliteit van leven. Na staken van fluticasongebruik na 6 maanden verhoogde het aantal CD3+-cellen, mestcellen en plasmacellen significant en verslechterde het klinische resultaat. Toevoeging van salmeterol aan de behandeling verbeterde het niveau van het geforceerde expiratoire 1-secondevolume (FEV1).

Conclusie

Behandeling met inhalatiecorticosteroïden kan de luchtwegontsteking en de versnelde afname van de longfunctie verminderen bij steroïdnaïeve patiënten met matig tot ernstig COPD. Het toevoegen van langwerkende β2-agonisten versterkte deze effecten niet.

Auteursinformatie

Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden.

*Dit onderzoek werd eerder, in langere vorm, gepubliceerd in Ann Intern Med. 2009;151:517-27 met als titel ‘Effect of fluticasone with and without salmeterol on pulmonary outcomes in chronic obstructive pulmonary disease: a randomized trial’.

†Namens de ‘Groningen Leiden Universities Corticosteroids in Obstructive Lung Disease’(GLUCOLD)-onderzoeksgroep.

Afd. Medische Besliskunde: drs. J.B. Snoeck-Stroband, huisarts; dr. J.K. Sont, epidemioloog.

Afd. Longziekten: dr. T.S. Lapperre, arts in opleiding tot longarts; prof.dr. P.S. Hiemstra, immunoloog.

Canisius Wilhelmina Ziekenhuis, afd. Neurologie, Nijmegen.

Dr. M.M.E. Gosman, arts in opleiding tot neuroloog.

Universitair Medisch Centrum Groningen, Groningen.

Afd. Epidemiologie: prof. dr. H. M. Boezen, epidemioloog.

Afd. Longziekten: dr. N.H.T. ten Hacken en prof.dr. D.S. Postma, longartsen.

Afd. Pathologie: prof. dr. W. Timens, patholoog.

Academisch Medisch Centrum, afd. Longziekten, Amsterdam.

Prof.dr. P.J. Sterk, arts-fysioloog.

Contact prof.dr. D.S. Postma (d.s.postma@long.umcg.nl)

Verantwoording

Financiële ondersteuning: dit onderzoek werd geïnitieerd door onderzoekers. De studie werd gefinancierd door NWO (subsidie 940-35-033), het Nederlands Astma Fonds (subsidie 3.4.93.96.3), GlaxoSmithKline Nederland, Universitair Medisch Centrum Groningen en Leids Universitair Medisch Centrum. De sponsoren hadden geen rol bij de opzet, uitvoering en analyse van het onderzoek of bij de beslissing om het manuscript in te dienen voor publicatie.
Belangenconflict: consultancies: dr. N.H.T. ten Hacken (Nycomed B.V., Chiesi Pharmaceuticals B.V., Boehringer Ingelheim, GlaxoSmithKline), prof.dr. D.S. Postma (Altana Pharma B.V., AstraZeneca, Boehringer Ingelheim, Chiesi Pharmaceuticals B.V., GlaxoSmithKline, Teva Pharmaceutical Industries Ltd.). Honoraria: prof.dr. P.J. Sterk (GlaxoSmithKline), prof.dr. D.S. Postma (AstraZeneca, Boehringer Ingelheim, Chiesi Pharmaceuticals B.V., GlaxoSmithKline, Nycomed B.V., Teva Pharmaceutical Industries Ltd., Top Institute Pharma). Ontvangen subsidies: dr. M.M.E. Gosman (Glaxo Wellcome B.V.), dr. N.H.T. ten Hacken (GlaxoSmithKline, AstraZeneca, Nycomed B.V., Novartis, Boehringer Ingelheim), prof dr. P.S. Hiemstra (GlaxoSmithKline), prof.dr. P.J. Sterk (GlaxoSmithKline, Innovative Medicines Initiative).
Verklaring omtrent reproduceerbaar onderzoek: het onderzoeksprotocol is beschikbaar op http://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT00158847. De statistische code is beschikbaar bij dr. Sont (j.k.sont@lumc.nl). De gegevensset is beschikbaar bij prof.dr. Sterk (p.j.sterk@amc.nl).
Aanvaard op 16 juni 2010

Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties