Karl Landsteiner (1868-1943) en de specificiteit van serologische reacties, honderd jaar geleden en nu

- One hundred years after his discovery of the AB0 blood groups, the monumental work of Austrian physician Karl Landsteiner (1868-1943, Nobel Prize 1930) on the specificity of serological reactions is widely recognised. His work on isoantigen reactions included the discovery, together with Levine and Wiener, of the Rhesus factor. Landsteiner did much to develop our understanding of autoantibody reactions and also contributed insights into the aetiology of infectious diseases that were rampant in his time. His work in immunochemistry included the discovery of hapten antigenicity. However, most of all he wanted to be remembered for his theory on the specificity of serological reactions, which he had strongly substantiated with his own work. Landsteiner suffered from the shortages in Vienna at the end of World War I. He and his family moved to the Netherlands in 1919. There he worked as pathologist at the Red Cross Hospital in The Hague until his move to the Rockefeller Institute in New York in 1923. Nowadays, his work is celebrated for its numerous excellent contributions to the fields of transfusion and transplantation medicine, population genetics, immunology, and infectiology.

Samenvatting

Het monumentale werk van de Oostenrijkse arts Karl Landsteiner (1868-1943; Nobelprijs 1930) over de specificiteit van serologische reacties wordt honderd jaar na zijn ontdekking van de AB0-bloedgroepen breed erkend. In het kader van de isoantigeenreacties ontdekte Landsteiner, samen met Levine en Wiener, de resusfactor. Landsteiner zorgde voor inzicht in autoantistofreacties en droeg bij aan kennis over de etiologie van infectieziekten die de mensen van toen teisterden. Tot zijn immunochemisch werk behoort de ontdekking van de antigene eigenschappen van haptenen. Hij wilde het liefst herinnerd worden vanwege zijn theorie over de specificiteit van serologische reacties, die hij stevig onderbouwde met zijn werk. Landsteiner was slachtoffer van de schaarste in Wenen na de Eerste Wereldoorlog. Met zijn familie verhuisde hij in 1919 naar Nederland, waar hij als patholoog werkte in het Rode Kruis Ziekenhuis in Den Haag, tot zijn vertrek naar het Rockefeller-instituut in New York in 1923. Tegenwoordig wordt zijn werk geroemd vanwege de vele uitstekende bijdragen op het gebied van transfusie- en transplantatiegeneeskunde, populatiegenetica, immunologie en infectiologie.