Samenvatting
Doel
Vaststellen of de publicatie van een artikel waarin een laboratoriumbepaling wordt gepropageerd, leidt tot een meetbare toename van het aantal aanvragen van die bepaling.
Opzet
Retrospectief.
Methode
Uit de 138e jaargang (1994) van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG) werden 3 klinische lessen geselecteerd met een eenduidige klinische boodschap en de aanbeveling om bij bepaalde patiënten een specifieke laboratoriumbepaling aan te vragen. Alle laboratoria die de desbetreffende diagnostiek uitvoerden, werd gevraagd om het aantal aanvragen per maand in de maanden voor, na en tijdens het verschijnen van het desbetreffende artikel en in dezelfde maanden van 1993 weer te geven. Het verschil tussen het aantal aanvragen in de periode na het verschijnen van het artikel in 1994 en dezelfde periode in 1993 werd bepaald en getoetst, waarbij werd uitgegaan van een Poisson-verdeling.
Resultaten
Bij 2 klinische lessen (een over Coxsackie-virusbepaling bij neonati en een over onderzoek op parvovirus B19 bij artritispatiënten) werd geen significant verschil in het aantal aanvragen na de publicatie gevonden, onder meer doordat de laboratoria geen uitgesplitste gegevens konden verstrekken met als gevolg dat de relevante informatie verloren ging in een overvloed van andere gegevens. Bij de derde klinische les (over bepaling van antistoffen tegen Onchocerca bij patiënten met jeukklachten na een tropenreis) was er een significante toename van het aantal aanvragen (van 50 naar 90; p < 0,001) in de 3 maanden na de publicatie.
Conclusie
Publicatie van een klinische les over een aanbevolen laboratoriumbepaling voor onchocerciasis in het NTvG leidde tot een significante stijging van het aantal aanvragen van de bepaling.
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
(Geen onderwerp)
Bilthoven, september 1999,
In de interessante reeks over de invloed van het publiceren van artikelen in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskundegingen Van Maldegem et al. in een retrospectief onderzoek na of in een klinische les aanbevolen microbiologische laboratoriumbepalingen leidden tot toeneming van het aantal aanvragen van deze bepalingen (1999:1962-5). Ten aanzien van de veelvuldig voorkomende Coxsackie-virussen (subgroep A of B?) en parvovirus B19 was het resultaat teleurstellend, dat wil zeggen een toeneming van het aantal aanvragen was niet aantoonbaar.
Wat ik in dit artikel mis, is onderzoek naar een actieve rol van de medisch microbioloog. Deze behoort als eerste op de hoogte te zijn van de klinische relevantie van laboratoriumbepalingen en dient het vakgebied goed bij te houden. Zij/hij is immers een te raadplegen specialist, die soms op grond van telefonische informatie, maar zeker op grond van klinische informatie die bij inzending van patiëntenmateriaal verkregen is, beslist welk onderzoek moet of kan worden verricht, desnoods in een ander laboratorium. Routinematig een aanvraag zonder informatie honoreren is een kunstfout.1
De vraag is dus: waren de aangezochte medisch microbiologen op de hoogte van de aanbevelingen in de betrokken klinische lessen? Uit het artikel kan ik niet opmaken of de auteurs dit aan hen hebben gevraagd bij hun verzoek om medewerking. Zo niet, dan is dit een gemiste kans geweest om de invloed van Nederlandse virologische artikelen te achterhalen.
Kapsenberg JG. Oratio pro domo: het nut van virologische diagnostiek. Ned Tijdschr Geneeskd 1987;131:613-4.
(Geen onderwerp)
Amsterdam, oktober 1999,
Het pleidooi van collega Kapsenberg voor de actieve rol van de medisch microbioloog spreekt ons zeker aan. Het zou inderdaad interessant geweest zijn om tijdens ons onderzoek eveneens te informeren of de deelnemende microbiologen op de hoogte waren van de aanbevelingen in de desbetreffende klinische lessen. Tijdens ons onderzoek hebben wij echter geprobeerd zo objectief mogelijke gegevens te verkrijgen. Het informeren naar het bekend zijn met aanbevelingen uit een artikel dat ongeveer een jaar eerder werd gepubliceerd zal echter lang niet altijd objectieve informatie opleveren. Daarom hebben wij ons beperkt tot het vaststellen of een artikel waarin een laboratoriumbepaling werd gepropageerd leidde tot een meetbare toename van het aantal aanvragen van die bepaling. Ongetwijfeld zal de kennis van de microbioloog van de gegevens uit een dergelijk artikel het aantal aanvragen kunnen beïnvloeden.