Dames en Heren,
In 1966 werd in Nederland aardgas in gebruik genomen en sinds dat jaar nam het aantal intoxicaties met koolmonoxide, tot die tijd met name veroorzaakt door inhalatie van lichtgas en kolendamp, geleidelijk af.1 Het bleek echter dat CO-intoxicatie als ziektebeeld niet geheel verdween. Gegevens van het VEG-gasinstituut en van het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne tonen aan dat CO-intoxicaties nog steeds regelmatig voorkomen en een belangrijk medisch probleem vormen.2 Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum werd de afgelopen 5 jaar 202 maal geraadpleegd over vermoede CO-intoxicaties, waarbij meer dan 250 patiënten betrokken waren. Het totale aantal slachtoffers in Nederland zal hoger zijn, omdat juist bij minder ernstige intoxicaties vage klachten optreden en vaak niet direct aan CO-vergiftiging wordt gedacht.1
Meestal wordt pas bekend dat er sprake is van een CO-intoxicatie wanneer plotseling verergering van de intoxicatie optreedt, waardoor een…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
(Geen onderwerp)
Bilthoven, februari 1991,
Wij danken collegae Zwart, Zijlstra, Bosch en Willekens voor hun opmerkingen over de O2-saturatie bij koolmonoxide-intoxicatie. De O2-saturatie zoals door ons vermeld, geeft het percentage hemoglobine aan dat zuurstof heeft gebonden. In deze zin wordt de term saturatie (verzadiging) in de klinische praktijk gehanteerd. Wij zijn het met collega Zijlstra eens dat in het onderhavige kader fysiologie en klinisch jargon met elkaar op gespannen voet staan.
In de klinische praktijk wordt ervan uitgegaan dat wanneer de verzadiging < 98% is, het onverzadigde deel uit niet-geoxygeneerd hemoglobine bestaat. Bij een onderverzadiging van het hemoglobine in het arteriële bloed is. de patiënt onder die omstandigheden cyanotisch. Eén van de uitzonderingen op deze regel is de koolmonoxide-vergiftiging waar een deel van het hemoglobine niet beschikbaar is voor oxygenatie. Ook bij deze patiënten is er een onderverzadiging, ook al is de verzadiging van het wel beschikbare deel van de totale hoeveelheid hemoglobine ca. 100%. De kleur van carboxyhemoglobine verklaart dat de patiënt niet cyanotisch is en soms roze. Bij een methemoglobinemie, waar overigens de zuurstofdissociatiekromme anders is, is de patiënt wel cyanotisch, gezien de kleur van methemoglobine.
De opmerking van collegae Bosch en Willekens dat een bloedgasanalyse zonder een HbCO-meting de clinicus op een dwaalspoor kan brengen, is juist. Veelal wordt in het laboratorium de zuurstofsaturatie berekend en niet werkelijk bepaald. De P wordt dan uitgezet op een bij het Hb en de pH behorende curve en vervolgens afgelezen. Het zal duidelijk zijn dat onder deze omstandigheden de aanwezigheid van een CO-intoxicatie of een methemoglobinemie niet zal worden opgemerkt, omdat bij deze beide aandoeningen de P niet afwijkend is. Er volgt dan een ‘normale’ saturatie als uitslag op het onderzoek, terwijl de feitelijke saturatie sterk afwijkend kan zijn.12 De O2-saturatie die door ons vermeld wordt, is de bepaalde O2-saturatie. Wanneer het laboratorium van ons ziekenhuis bij een bloedgasanalyse een berekende O2-saturatie van minder dan 90% vindt, is de procedure dat vervolgens de O2-saturatie bepaald wordt. Wanneer een bloedgasanalyse aangevraagd wordt in verband met een vermoede koolmonoxide-intoxicatie, wordt altijd de O2-saturatie bepaald en niet berekend.
Sangster B. Klinische toxicologie. Wageningen: Pudoc, 1987: 52.
Ellenhorn MJ, Barceloux DG. Medical toxicology – diagnosis and treatment of human poisoning. New York: Elsevier, 1988: 826.