Hydratie ter preventie van contrastnefropathie

In 2007, a national guideline was issued in the Netherlands to prevent contrast-induced nephropathy. This guideline recommended preventive hydration with 0.9% NaCl in patients with reduced estimated glomerular filtration rate (eGFR 30-69 ml/min/1.73 m²) prior to administration of contrast. The recent AMACING study compared hydration versus no hydration, and found that hydration did not prevent contrast-induced nephropathy but did lead to complications and higher costs. The latest 2017 guideline recommends hydration only for patients with eGFR < 30 ml/min/1.73 m². Although this is an improvement, an even more recent study, PRESERVE, showed no differences in the incidence of contrast-induced nephropathy between sodium chloride, sodium bicarbonate, acetylcysteine, or placebo – even in patients with lower eGFRs (15-60 ml/min/1.73 m²) undergoing elective angiography. This raises the question whether preventive measures are only effective in patients with the highest risk, i.e. hospitalized patients with multiple risk factors undergoing emergency procedures.

Conflict of interest and financial support: none declared.

Voorkomen is beter dan genezen, maar niet als de preventieve maatregel zinloos, duur en soms zelfs schadelijk blijkt te zijn. Dit lijkt nu te gelden voor hydratie ter voorkoming van contrastnefropathie bij patiënten met een verminderde nierfunctie (dat wil zeggen: een geschatte klaring van 30-60 ml/min per 1,73 m²). Contrastnefropathie wordt gedefinieerd als een stijging van de serumcreatinineconcentratie met > 25% of > 44 µmol/l ten opzichte van de uitgangswaarde binnen 2-6 dagen na contrasttoediening.1

Waarom contrastmiddelen nierschade veroorzaken is niet geheel duidelijk, maar gedacht wordt dat renale vasoconstrictie, renale medullaire hypoxie en directe tubulaire toxiciteit een rol spelen.2 Opvallend genoeg geeft contrastmiddel geen verhoging van gevoelige biomarkers voor tubulaire schade – ‘neutrophil gelatinase-associated lipocalin’ (NGAL) of ‘kidney injury molecule-1’ (KIM-1) –, zelfs niet bij patiënten die daadwerkelijk contrastnefropathie ontwikkelen.2 Nierfunctieverslechtering na contrasttoediening is vaak tijdelijk, maar leidt soms tot blijvende nierschade of een noodzaak…