Gênante problemen

De anus is ongemakkelijk. Zo zullen de meeste patiënten liever hun huisarts bezoeken met hoofdpijn of een hardnekkige hoest dan vanwege anale klachten. Alleen al het praten erover vervult velen met schaamte en ongemak, laat staan het vooruitzicht van het daarop volgend lichamelijk onderzoek: op je zij, met opgetrokken knieën en met je rug naar de arts toe voel je je meer voorwerp dan mens. Waarschijnlijk vaak een motief om een consult maar uit te stellen. Voor ons artsen alle reden om bij een patiënt met anale problemen nog eens extra attent te zijn op een respectvolle en deskundige benadering. Het leerartikel in dit nummer (D6853) kan daarbij behulpzaam zijn.

‘Ergerlijk hoe onzorgvuldig we omgaan met ongebruikte medicijnen’

Van een heel andere orde – maar ook heel gênant! – zijn die tassen vol ongebruikte medicijnen. De meeste huisartsen en apothekers zullen ze wel kennen. Vooral na een overlijden komen familieleden ermee aanzetten in de hoop er anderen nog blij mee te kunnen maken. Het gaat immers vaak om geneesmiddelen in onaangebroken verpakkingen die nog maar kort geleden afgeleverd zijn. Maar de reactie is steevast onverbiddelijk: eenmaal afgeleverd kunnen geneesmiddelen niet aan een andere patiënt worden gegeven.

Ook in ziekenhuizen zien we dit probleem van geneesmiddelverspilling (D7044). Op een andere schaal, met soms andere onderliggende mechanismen, maar met gelijksoortige gevolgen. Naar schatting wordt in Nederland alleen al in de eerste lijn jaarlijks voor minstens 100 miljoen euro aan geneesmiddelen weggegooid die wél verstrekt, maar niet gebruikt zijn. Verspild geld en een belasting van het milieu, zo schrijven de auteurs. Maar wat ik vooral zo ergerlijk vind, is dat wij het onszelf blijkbaar toestaan om zo onzorgvuldig om te gaan met middelen terwijl er mondiaal zulke nijpende tekorten bestaan. Of het nu gaat om die tassen met ongebruikte medicijnen of om de bijna acht miljoen doses coronavaccin (Trouw, 18 november) die we in Nederland moeten weggooien omdat we ze te gretig hebben ingekocht.

De problematiek van geneesmiddelverspilling is een complexe keten van oorzakelijke factoren. Niet allemaal makkelijk op te lossen. Maar het begint bij een verstandig voorschrijfbeleid met gepaste hoeveelheden. Om financiële redenen, uit oogpunt van zorg voor ons milieu en zeker ook vanuit het perspectief van een verantwoordelijkheid die verder reikt dan onze landsgrenzen.