Een retrospectief onderzoek naar oorzaak, behandeling en beloop van hersenbloedingen tijdens orale antistollingsbehandeling

– A retrospective study was made of the fates of the 92 patients admitted to the University Hospital of Leyden in the period 1970-1985 because of a cerebral haemorrhage during oral anticoagulant treatment. All patients were over 50 years of age. Over 75 of them had a history of hypertension.

There was no correlation between occurrence of haemorrhages and duration of anticoagulant treatment. The median intensity of the anticoagulant treatment on admission, however, was distinctly higher than usual.

Treatment varied: no specific treatment, treatment with vitamin K₁, treatment with prothrombin complex concentrate (PCC), surgery and combinations of these.

This retrospective study showed that mortality increased with advancing age and was distinctly correlated with the degree of consciousness: all 32 patients who were comatose on admission died, irrespective of treatment. Also, all patients left untreated died, including the four not in coma. Of the 56 non-comatose treated patients, those given PCC or combinations showed a slightly larger proportion of survival than those given vitamin K₁ or combinations (66 and 56, respectively). The survivors‘ quality of life was not treatment-related.

It is concluded from the findings that reversing the anticoagulation effect in comatose patients is useless. When non-comatose patients are treated at all, the combination of vitamin K₁ and PCC appears to be the most rational choice.

Samenvatting

Een retrospectief onderzoek werd gedaan naar het ziektebeloop van de 92 patiënten die in de periode 1970-1985 met een hersenbloeding tijdens orale antistollingsbehandeling waren opgenomen in het Academisch Ziekenhuis te Leiden. Alle patiënten waren ouder dan 50 jaar. Bij ruim 75 van hen werd hypertensie in de voorgeschiedenis vermeld.

Het optreden van de bloeding was niet afhankelijk van de duur van de behandeling met anticoagulantia. Wel was de mediane intensiteit van de antistollingsbehandeling bij binnenkomst duidelijk hoger dan gebruikelijk.

De behandeling was gevarieerd: géén specifieke behandeling, behandeling met vitamine K₁, behandeling met protrombinecomplexconcentraat (PCC), operatie en combinaties hiervan.

Uit dit retrospectieve onderzoek bleek dat het sterftecijfer steeg met de leeftijd en sterk was gecorreleerd met de bewustzijnsgraad: alle 32 patiënten die bij opname comateus waren, zijn overleden, ongeacht de behandeling. Ook alle niet-behandelde patiënten overleden, inclusief de vier die niet comateus waren. Van de 56 behandelde niet-comateuze patiënten bleven procentueel iets meer patiënten in leven die PCC of combinaties kregen dan zij die vitamine K₁ of combinaties kregen (66 respectievelijk 56). De kwaliteit van het leven van de overlevenden bleek niet gerelateerd aan de behandeling.

Wij concluderen op grond van dit onderzoek, dat terugdringen van het ontstollingseffect bij comateuze patiënten zinloos is. Indien men besluit niet-comateuze patiënten te behandelen, lijkt de combinatie van vitamine K₁ en PCC het meest rationeel.