Drie patiënten met een botfractuur tijdens het gebruik van methotrexaat, mogelijk door methotrexaatosteopathie

- Three female patients, aged 76, 64 and 74 years old, who were treated with low-dose methotrexate due to an inflammatory joint disorder, developed severe pain in a lower extremity. The pain increased on weight bearing and could not be explained by arthritis. Conventional x-ray investigation showed a fracture in the second patient. In the other two patients insufficiency fractures were visualized by MRI and bone scan. Because methotrexate osteopathy was suspected, treatment with methotrexate was stopped. All three patients made a rapid recovery after discontinuation. Methotrexate osteopathy is characterized by pain, osteoporosis and microfractures, and was first reported in children treated with high-dose methotrexate for a malignancy. Similar clinical features are reported in the literature in patients with chronic joint inflammation treated with low-dose methotrexate. The causal relationship between the insufficiency fractures and the use of methotrexate is still under debate. Although the clinical picture fits with methotrexate osteopathy, these patients often also have other risk factors for osteoporotic insufficiency fractures.

Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152:2357-60

Samenvatting

Bij 3 patiënten, vrouwen van 76, 64 en 74 jaar oud, die in verband met een inflammatoire gewrichtsaandoening werden behandeld met een lage dosering methotrexaat, ontstond hevige pijn in een onderste extremiteit. De klachten traden vooral op tijdens belasting van het aangedane been en konden niet verklaard worden door artritis. Conventioneel röntgenonderzoek toonde bij de 2e patiënt een fractuur. Bij de andere 2 patiënten werd middels MRI en skeletscintigrafie eveneens een insufficiëntiefractuur aangetoond. Omdat aan methotrexaatosteopathie werd gedacht, werd de behandeling met dit middel gestaakt. Hierna namen de pijnklachten in korte tijd af. Methotrexaatosteopathie wordt gekenmerkt door pijn, osteoporose en microfracturen en werd in eerste instantie beschreven bij kinderen die hoge doseringen methotrexaat kregen voorgeschreven in verband met een maligne aandoening. In de literatuur worden ook soortgelijke ziektebeelden beschreven bij patiënten met chronische gewrichtsontstekingen die een lage dosering gebruiken. Het causale verband tussen het methotrexaatgebruik en het ontstaan van deze insufficiëntiefracturen is evenwel punt van discussie. Hoewel het klinische beeld past bij de methotrexaatosteopathie hebben deze patiënten vaak ook andere risicofactoren voor het ontstaan van osteoporotische insufficiëntiefracturen.

Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152:2357-60