Dokteren in spagaat

We beginnen de nieuwe serie ‘Verdeelvraagstukken in de spreekkamer’ (D6447 en B2195). Een actueler en relevanter thema is er niet. We krijgen het in allerlei bewoordingen op onze to-dolijst. Het Integraal Zorgakkoord en notities over passende zorg duikelen over elkaar heen. Allemaal geven ze ons de nobele opdracht de zorg duurzamer te maken. Maar ze doen dat met abstracte helikoptertaal, klapwiekend hoog boven onze spreekkamers. En van die afstand kunnen beleidsmakers niet zien hoe wij in een spagaat komen te zitten tussen onze zorgplicht en deze duurzame zorgopdracht. Driewekelijks gaan we hierop in: theoretisch, maar vooral ook praktisch.

Wat moet ik bijvoorbeeld doen voor die aardige oude patiënt op mijn spreekuur? Ze wil zo graag minder pijn van haar heupartrose, hoe weinig ze ook kan lopen door haar COPD, zeer forse overgewicht en status na onderbeenamputatie vanwege vaatlijden. En ze wil helemaal gaan voor de heupvervangingsoperatie, ondanks haar hoge complicatierisico en beperkt herstelvermogen. De indicatie is er, niets hielp en de anesthesioloog en orthopeed durven het wel aan. Mevrouw hoopt op pijnvrije, verruimde mobiliteit. Maar haar winst kán toch niet groot zijn, omdat ze nog maar twintig meter kan lopen. Of is die kleine winstkans haar groot genoeg? Moet ik de realiteitontkennende houding maar accepteren? Thuisarts.nl heeft haar nieuwe hoop ingefluisterd: ‘Meestal vermindert de pijn al direct na de operatie.’ Maar hoeveel mag die hoop kosten? Aan euro’s en vooral ook aan schaars zorgpersoneel?

‘Hoeveel mag de hoop van deze patiënt kosten?’

In The Costs of Hope beschrijft Pulitzerprijs-winnaar Amanda Bennett de laatste levensjaren van haar man, die overleed aan darmkanker. Ze ontdekte dat de totale behandeling 618.616 dollar had gekost. Het sterke is dat ze niet alleen kritisch is over de dikke mist rond zorgkosten, maar ook zelfkritisch. Wilde ze haar man niet te veel voor zichzelf in leven houden? Wat heeft het hem gekost? Ze reflecteert op het tweesnijdend zwaard van ontkenning. Het gaf enorme motivatie in een schier ondraaglijk behandeltraject, maar maakte ook blind voor de kosten van het strijdend ten onder gaan.

We kwamen er als behandelteam nog niet uit, maar mijn aardige oude patiënt omarmde het aanbod om sowieso eerst haar conditie te verbeteren. De verdeelvraag stukje bij beetje aanpakken, dat gaan we doen.