De toepassing van de Wet Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen; balans tussen respect voor autonomie en handelen om bestwil

– Three years after the implementation of the Dutch Act on Compulsory Admission to Psychiatric Hospitals an evaluation was made. It shows that the law has reinforced the patients‘ rights to self-determination, but that actual practice is not yet fully according to the law. For the latter the reporters blame the complexity of the law and the inadequate manner in which the law was introduced. An evaluation of the effects of a similar law in the USA puts this issue in a different light. It shows that caregivers and judges do not let the patient's rights to autonomy prevail if this is not in the patient's best interests. The right to self-determination, expected in the sixties and seventies to become a revolution in psychiatry appears to be merely ’a near-revolution‘. The moral importance of caring for a psychiatric patient outweighs the respect for his or her right to self-determination.

De Wet Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen (Wet BOPZ) versterkt de rechtspositie van burgers bij wie een gedwongen opname in de psychiatrie, in de psychogeriatrie of in de zorg voor verstandelijk gehandicapten wordt overwogen. Een opname onder dwang is alleen toegestaan indien er ernstig gevaar bestaat voor de patiënt en (of) zijn omgeving, voortkomend uit een geestesziekte (gevaarcriterium) en indien dit gevaar op geen andere manier is af te wenden dan door opname (criterium van ultimum remedium). Indien niet aan deze voorwaarden is voldaan, is opname in de psychiatrie alleen mogelijk indien de betrokkene blijk geeft van de nodige bereidheid daartoe (bereidheidscriterium). In de verstandelijk-gehandicaptenzorg en de psychogeriatrie geldt als criterium voor vrijwilligheid dat de betrokkene zich niet verzet tegen opname. Aan gedwongen opgenomen patiënten moet volgens de Wet BOPZ zo spoedig mogelijk een behandelplan worden voorgelegd. Doen zich in de tussentijd noodsituaties voor, dan mogen bepaalde middelen en maatregelen…