De klinische betekenis van het aantonen van antikernantistoffen

- In three patients, women of 17, 25 and 15 years, suffering from arthralgia and in whom the existence of antinuclear antibodies (ANA) was established, the diagnosis ‘systemic lupus erythematosus’ was made or considered. Upon reevaluation, the ANA results could not be confirmed. The conclusion was drawn that in patients, who lack one or more clinical signs of a connective tissue disease (CTD), no indication is present for determination of ANA. Literature data indicate that the positive predictive value of ANA for the presence of CTD is 5-10. Conversely, a negative ANA result does not rule out that CTD is present (negative predictive value: 98.5-99.3). In addition, the question is raised if a hospital laboratory, lacking experience or routine in ANA assays could reliably perform these assays.

Dames en Heren,

Het aanvragen van serologisch onderzoek naar het vóórkomen van antikernantistoffen (ANA) bij patiënten met een mogelijk reumatische aandoening is een min of meer routinematige handeling geworden. Er kan echter grote verwarring ontstaan met vervelende consequenties voor de patiënt indien de uitslag positief is en de indicatie voor deze bepaling niet voldoende gegrond was.

Onlangs zagen wij op onze afdeling drie patiënten voor verdere diagnostiek bij wie een dergelijk probleem speelde. Aan de hand van de ziektegeschiedenissen bespreek ik een aantal aspecten van de diagnostische betekenis van ANA, in eerste instantie het vóórkomen van ANA in een normale populatie en bij reumatische aandoeningen, om vervolgens aan te geven wanneer de ANA-bepaling aangevraagd zou moeten worden.

Patiënt A, een jonge vrouw van 17 jaar, werd in eerste instantie gezien op de afdeling Interne Geneeskunde van een ander ziekenhuis ter evaluatie van gewrichtsklachten. Patiënte gaf aan dat de klachten sterk…