Artikel voor onderwijs en opleiding

COPD: denken in behandelbare kenmerken

COPD leerartikel NTvG
Marlies van Dijk
Alfred P.E. Sachs
Huib A.M. Kerstjens
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2021;165:D5326
Abstract

Dit leerartikel is herzien. De herziene versie (D7759) is gecontroleerd op actualiteit en juistheid. Bij de herziene versie is een nieuwe nascholingstoets beschikbaar.

Op de hoogte blijven van nieuwe leerartikelen, compleet met geaccrediteerde toetsvragen en luisterversie?
⚡Schrijf je gratis in op een e-mail alert door het dossier Leerartikelen te volgen.⚡

Rectificatie

Op dit artikel is de volgende verbetering gekomen:

In tabel 1 staat per abuis dat eind-expiratoir crepiteren bij hartfalen past. Dit moet zijn: eind-inspiratoir crepiteren.

In tabel 3 staat in elke kolom dezelfde waarde voor het aantal eosinofiele granulocyten. Die aantallen verschillen echter per kolom. De juiste aantallen staan in de gecorrigeerde tabel.

De gecorrigeerde versie van beide tabellen staat hieronder.

Tabel 1
Onderscheid tussen COPD en hartfalen bij mensen met kortademigheid
Klachtenpatroon en lichamelijk onderzoek
Tabel 1 | Onderscheid tussen COPD en hartfalen bij mensen met kortademigheid | Klachtenpatroon en lichamelijk onderzoek
Tabel 3
Inhalatiecorticosteroïden bij COPD
Wanneer voorschrijven, wanneer vermijden?
Tabel 3 | Inhalatiecorticosteroïden bij COPD | Wanneer voorschrijven, wanneer vermijden?

Toets voor nascholing (verlopen)

Aan dit leerartikel was een toets gekoppeld waarmee je nascholingspunten kon verdienen.

Bekijk de toets

COPD is, na diabetes mellitus en coronaire hartziekte, de derde meest frequente chronische ziekte in Nederland, met circa 600.000 patiënten; dit aantal zal de komende jaren verder stijgen.1 Veel dokters krijgen er dus mee te maken. In dit leerartikel beantwoorden we 10 vragen over COPD die gesteld zijn door huisartsen, chirurgen en internisten. We gaan in op de oorzaken van COPD, en presenteren een systematische strategie voor diagnose en differentiaaldiagnose. Vervolgens introduceren we een raamwerk voor therapie door te categoriseren naar behandelbare kenmerken en bijpassende niet-medicamenteuze en medicamenteuze interventies.

Het belangrijkste symptoom van COPD is kortademigheid bij inspanning, gevolgd door chronisch hoesten en slijm opgeven; de exacerbaties worden tegenwoordig bij voorkeur longaanvallen genoemd. Deze variëren in ernst van licht – op te lossen met extra inhalatiemedicatie – via ernstiger – behandeling met systemische corticosteroïden of antibiotica – tot ernstig, waarbij ziekenhuisopname noodzakelijk is, soms zelfs op de Intensive Care…

Auteursinformatie

Rijksuniversiteit Groningen en UMC Groningen, afd. Longziekten en Tuberculose, Groningen: drs. M. van Dijken prof.dr. H. A.M. Kerstjens, longartsen (beiden tevens: Groningen Research Institute for Asthma and COPD). UMC Utrecht, Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde, Utrecht: dr. A.P.E. Sachs, huisarts.

Contact M. van Dijk (m.van.dijk05@umcg.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: er zijn mogelijke belangen gemeld bij dit artikel. ICMJE-formulieren met de belangenverklaring van de auteurs zijn online beschikbaar bij dit artikel.

Verantwoording

Prof.dr. F.H. Rutten (Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde, Utrecht) droeg bij aan de beantwoording van de vraag over COPD en hartfalen. Het Functiecentrum Longfunctie en Allergologie van het UMC Groningen leverde de afbeelding met flow-volumecurves.

Auteur Belangenverstrengeling
Marlies van Dijk ICMJE-formulier
Alfred P.E. Sachs ICMJE-formulier
Huib A.M. Kerstjens ICMJE-formulier
Marlies van Dijk
Dit artikel is gepubliceerd in het dossier
Huisartsgeneeskunde
Astma en COPD
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

Hartelijk dank voor uw interessante vraag. Er zijn niet heel veel (klinische) kenmerken die ondersteunend voor het voorschrijven van zuurstoftherapie. Het belangrijkste kenmerk om in acht te nemen is de aanwezigheid van rechtsbelasting (rechtszijdig decompensatio cordis, rechter atriumoverbelasting op het ECG of aanwezigheid van pulmonale hypertensie). De consequentie van rechtsbelasting is dat zuurstoftherapie al bij een minder ernstige hypoxemie (arteriele zuurstofspanning 8.0 kPa) wordt voorgeschreven.

Veel patiënten associëren (begrijpelijkerwijs) kortademigheid met een zuurstoftekort. Het aanvullen van het zuurstofgehalte is daarvoor een logische oplossing. Echter, bij COPD spelen vaak ook andere factoren een rol. Een belangrijke factor is bijvoorbeeld hyperinflatie, leidend tot een afname van de vitale capaciteit in rust en nog meer bij inspanning. Hiervoor helpen langwerkende luchtwegverwijders en ademhalingstechnieken via de fysiotherapeut beter dan zuurstoftherapie. Uitleg dat niet alle kortademigheid samenhangt met een zuurstoftekort kan helpen om patiënten te laten begrijpen waarom ze geen zuurstof voorgeschreven krijgen.

namens de aurteurs,

Marlies van Dijk, longarts, UMC Groningen