Chronische nierfunctiestoornissen bij lithiumgebruik

- Lithium is used for the treatment and prevention of bipolar disease and unipolar depression.

- A well-recognized adverse effect is renal diabetes insipidus resulting in polyuria and polydipsia.

- A debate has been going on for decades as to whether the long-term use of lithium may also cause slowly progressive renal failure.

- According to the literature, some decrease in renal function occurs in approximately 20 of the patients on long-term lithium treatment. Progressive renal failure probably develops in only a minority of them, but there is an increasing number of reports on patients that have become dependent upon dialysis due to the long-term use of lithium.

- In patients developing progressive renal failure, discontinuation of the use of lithium will have to be considered at some point in time. Limited data in the literature suggest that discontinuation of lithium may be advisable at a serum-creatinine concentration of approximately 200 μmol/l or a creatinine clearance of about 40 ml/min.

- The relatively large group of patients that develop less severe, non-progressive renal failure and that continue to use lithium also deserves attention.

- According to the recent literature, chronic renal failure is a separate risk factor for cardiovascular disease. Adequate detection and management of hypertension, dyslipidaemia and perhaps also proteinuria may be of great importance for this group of patients.

Ned Tijdschr Geneeskd. 2006;150:1715-8

Samenvatting

- Lithium wordt gebruikt bij de behandeling en profylaxe van de bipolaire stoornis en de unipolaire depressie.

- Een erkende bijwerking is renale diabetes insipidus met als gevolg polyurie en polydipsie.

- Al decennialang wordt bediscussieerd of langdurig gebruik van lithium leidt tot een langzaam progressieve nierinsufficiëntie.

- Volgens de literatuur ontstaat bij ongeveer 20 van de patiënten die langdurig lithium gebruiken enige achteruitgang van nierfunctie. Waarschijnlijk ontwikkelt zich bij een minderheid een progressieve nierinsufficiëntie, maar beschrijvingen van patiënten die door langdurig gebruik van lithium afhankelijk werden van dialyse verschijnen steeds meer.

- Bij patiënten met een progressieve nierfunctiestoornis moet op enig moment worden overwogen het gebruik van lithium te staken. Beperkte literatuurgegevens suggereren dat dit het geval is bij een serumcreatinineconcentratie van rond 200 μmol/l of een creatinineklaring van ongeveer 40 ml/min.

- Ook de relatief grote groep patiënten die slechts een geringe, niet-progressieve nierfunctiestoornis krijgt en dus doorgaat met het gebruik van lithium verdient aandacht.

- Volgens recente literatuur is het hebben van een nierfunctiestoornis een separate risicofactor voor het ontstaan van cardiovasculaire aandoeningen. Adequate behandeling van hypertensie, dyslipidemie en mogelijk ook proteïnurie kan voor deze groep patiënten van groot belang zijn.

Ned Tijdschr Geneeskd. 2006;150:1715-8