Causaliteit: over risicofactoren en interventies

Klinische praktijk
Olaf M. Dekkers
Jan P. Vandenbroucke
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157:A5882
Abstract

Samenvatting

  • Een risicofactor heeft een causaal effect op een ziekte wanneer de ziekte niet ontstaan zou zijn in afwezigheid van de risicofactor. Een analoge redenering geldt voor het effect van een therapie.

  • Het denken in contrasten is fundamenteel voor causaal redeneren binnen de geneeskunde. Het gekozen contrast bepaalt de inhoud van de causale claim; de belangrijkste assumptie daarbij is dat de prognose tussen groepen vergelijkbaar is.

  • Causale effecten van risicofactoren zijn niet altijd gelijk aan het causale effect van een interventie: het weghalen van een risicofactor (bijvoorbeeld roken) voor een ziekte, betekent niet dat het risico vervolgens normaliseert.

  • Een tweede probleem is dat een risicofactor niet altijd makkelijk in een interventie kan worden vertaald. Dit geldt voor factoren die niet veranderd kunnen worden (geslacht) of die zelf meerdere oorzaken kennen (obesitas).

Auteursinformatie

Leids Universitair Medisch Centrum, afd. Klinische Epidemiologie, Leiden.

Dr. O.M. Dekkers, epidemioloog en internist-endocrinoloog (tevens: afd. Endocrinologie); prof.dr. J.P. Vandenbroucke, epidemioloog.

Contact dr. O.M. Dekkers (o.m.dekkers@lumc.nl)

Verantwoording

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.
Aanvaard op 14 februari 2013

Auteur Belangenverstrengeling
Olaf M. Dekkers ICMJE-formulier
Jan P. Vandenbroucke ICMJE-formulier
Dit artikel is gepubliceerd in het dossier
Methodologie van onderzoek
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

Arnoud
van den Eerenbeemt

Een korte aanvulling: in spreektaal en in toenemende mate ook in de media (onder meer in het NOS-radio- en televisiejournaal) worden de woorden 'reden en 'waarom' gebruikt met de respectieve betekenis 'oorzaak' en 'waardoor'. In communicatie met niet alleen studenten, maar ook zorgprofessionals moet ik soms met enige nadruk het wezenlijke verschil uitleggen tussen beide woordgroepen en hun synoniemen als 'beweegreden', 'motief' en vertalingen als 'cause' noemen voordat bij de toehoorder het inzicht indaalt.

 

Arnoud van den Eerenbeemt, auteur Pinkhof Geneeskundig woordenboek