Causaliteit: over risicofactoren en interventies

Conflict of interest: none declared. Financial support: none declared.

A risk factor has a causal effect on a disease when the disease would not have occurred in the absence of the risk factor. Analogous reasoning applies to the effect of a particular therapy.
Thinking in terms of contrasts is fundamental to causal reasoning in medicine. The contrast determines the content of the causal claim; the most important assumption here is that the prognosis between groups is comparable.
Causal effects of risk factors are not always the same as the causal effect of an intervention: removal of a risk factor (e.g. smoking) for a disease does not necessarily mean that the risk will subsequently normalize.
A second problem is that risk factors cannot always easily be translated into interventions. This applies to factors that cannot be changed (e.g. gender) or that can have multiple causes themselves (e.g. obesity).

Samenvatting

Een risicofactor heeft een causaal effect op een ziekte wanneer de ziekte niet ontstaan zou zijn in afwezigheid van de risicofactor. Een analoge redenering geldt voor het effect van een therapie.
Het denken in contrasten is fundamenteel voor causaal redeneren binnen de geneeskunde. Het gekozen contrast bepaalt de inhoud van de causale claim; de belangrijkste assumptie daarbij is dat de prognose tussen groepen vergelijkbaar is.
Causale effecten van risicofactoren zijn niet altijd gelijk aan het causale effect van een interventie: het weghalen van een risicofactor (bijvoorbeeld roken) voor een ziekte, betekent niet dat het risico vervolgens normaliseert.
Een tweede probleem is dat een risicofactor niet altijd makkelijk in een interventie kan worden vertaald. Dit geldt voor factoren die niet veranderd kunnen worden (geslacht) of die zelf meerdere oorzaken kennen (obesitas).