Samenvatting
Bij een 47-jarige vrouw werd een acuut compartimentsyndroom van de rechter anticus- en peroneusloge vastgesteld nadat zij de Nijmeegse Vierdaagse had gelopen. Aanvankelijk werd een fasciotomie verricht, maar later bleek een spierexcisie van de gehele peroneusmusculatuur noodzakelijk, die necrotisch was geworden. De aandoening is potentieel ledemaatbedreigend en chirurgische spoedbehandeling is aangewezen. Bekende oorzaken zijn inwerkend geweld en reperfusie na vaatchirurgische ingrepen, maar een dergelijk beeld kan ook voorkomen na langdurige belasting zoals wandelen. Bij patiënten met pijnklachten in de benen na langdurige repeterende belasting dient het acuut compartimentsyndroom als zeldzame afwijking in de differentiaaldiagnose te worden opgenomen.
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Compartimentsyndroom Vierdaagse
Collegae Peters en Poelhekke beschrijven een casus van onderbeenklachten na het wandelen van de Nijmeegse Vierdaagse. Hierin verwarren zij echter het acute compartimentsyndroom met het chronische. De laatste wordt in de sportgeneeskunde frequent gezien en behoeft weliswaar chirurgische interventie maar, in tegenstelling tot de acute vorm geen direct ingrijpen. De gerefereerde artikelen van Litwiler en Hartgens beschrijven dan ook de chronische vorm (1,2)
Daar waar de acute vorm ontstaat door een plotse en snelle toename van de fascie-inhoud, kent de chronische vorm meer een golvend patroon van toename van inhoud en druk bij inspanning en geleidelijke afname hiervan in rust. Bij de chronische vorm zorgt de pijnprikkel die hiermee gepaard gaat voor een natuurlijke begrenzing van de toename, doordat de sporter wordt gedwongen te stoppen met de inspanning. Bij de acute vorm is de pijnprikkel niet van invloed op de oorzaak.
Zo beschouwende is de door de auteurs aangedragen mogelijke oorzaak van het acute compartimentsyndroom dan ook zeer onwaarschijnlijk. Dit geldt des te meer daar patiënte zich pas 3 dagen na het nota bene uitlopen van de Vierdaagse meldde met klachten. Daarbij komt dat preoperatief geen drukmeting is verricht, zodat niet zeker gesteld kan worden dat de druk daadwerkelijk was verhoogd. Aannemend dat er verhoogde druk was is een etiologie in de zin van bijvoorbeeld een partiële spierruptuur met hematoomvorming eerder aannemelijk. Dat hierdoor een (sub)acuut compartimentsyndroom ontstaat is ook zeldzaam, maar wel logischer. Dit maakt dat het lopen van de Vierdaagse of het verrichten van een vergelijkbare inspanning, geen verhoogd risico vormt op het ontstaan van een acuut compartimentsyndroom.
Marc Alsemgeest, sportarts, Groene Hart Ziekenhuis, Gouda
1. Litwiller DV, Amrami KK, Dahm DL, et al. Chronic exertional compartment syndrome of the lower extremities: improved screening using a novel dual bidcage coil and in-scanner exercise protocol. Skeletal Radiol. 2007;36:1067-75.
2. Hartgens, F, Hoogeveel AR, Brink PRG. Sporters met inspanningsgerelateerde pijn aan de mediale zijde van het onderbeen. Ned. Tijdschr Geneeskunde 2008;152:1839-43