Terugkerende koorts na een reis in de tropen

Background

Relapsing fever is an infectious disease caused by Spirochaetes. The presentation is characterised by recurrent episodes of fever.

Case description

At the end of her trip through South Africa and Botswana, a 54-year-old woman had symptoms of fever and dry cough. Back in the Netherlands, physical examination at the emergency department did not reveal any abnormalities besides fever. Laboratory investigation found thrombocytopenia and elevated infection markers. Thick blood smear revealed the presence of Spirochaetes. Following a working diagnosis of ‘relapsing fever’, the patient was treated with doxycycline. There was no Jarisch-Herxheimer reaction. At a follow-up outpatient appointment two weeks later, the patient had fully recovered.

Conclusion

Relapsing fever is a rare disease without specific symptoms. The diagnosis is therefore easily overlooked. Untreated, mortality is high. During episodes of fever, the diagnosis can be established with a thick blood smear.

Conflict of interest and financial support: none declared.

Samenvatting

Achtergrond

Febris recurrens is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door spirocheten. Het ziektebeeld wordt gekenmerkt door repeterende koortsepisodes.

Casus

Een 54-jarige vrouw kreeg op het einde van haar reis door Zuid-Afrika en Botswana koorts en een droge hoest. Op de Spoedeisende Hulp terug in Nederland werden bij lichamelijk onderzoek behalve koorts geen afwijkingen gevonden. Laboratoriumonderzoek toonde een trombopenie en verhoogde ontstekingsparameters. In het dikkedruppelpreparaat werden spirocheten gezien. Met de werkdiagnose ‘febris recurrens’ werd patiënte behandeld met doxycycline. Er trad geen Jarisch-Herxheimer-reactie op. Bij poliklinische controle na 2 weken was zij volledig hersteld.

Conclusie

Febris recurrens in een zeldzame ziekte zonder specifieke symptomen. De diagnose wordt daarom makkelijk gemist. De mortaliteit van onbehandelde febris recurrens is hoog. De diagnose kan tijdens koortsepisodes gesteld worden met een dikkedruppelpreparaat.

Artikelinformatie

Aanvaard op

20 februari 2019

14 juni 2019

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2019;163:D3455

Vakgebied

Auteursinformatie

LUMC, Leiden. Afd. Infectieziekten: drs. M.M.C. Lambregts en prof.dr. L.G. Visser, internisten-infectiologen. Afd. Medische Microbiologie: drs. R.G. Bentvelsen en drs. P.E. Makiello, aiossen medische microbiologie; prof.dr. E.J. Kuijper, medisch microbioloog. Amsterdam UMC, locatie AMC, afd. Medische Microbiologie, Amsterdam: B. de Wever, onderzoeker.

Contact M.M.C. Lambregts (m.m.c.lambregts@lumc.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.

Verantwoording

De eerste 2 auteurs droegen evenveel bij aan dit artikel. Dr. Lisette van Lieshout, parasitoloog (afd. Parasitologie, LUMC, Leiden), leverde een waardevolle bijdrage aan de beschouwing met betrekking tot de rol van het dikkedruppelpreparaat in de klinische praktijk.

Auteur	Belangenverstrengeling
Merel M.C. Lambregts	ICMJE-formulier
Robbert G. Bentvelsen	ICMJE-formulier
Phoebe E. Makiello	ICMJE-formulier
Bob de Wever	ICMJE-formulier
Ed J. Kuijper	ICMJE-formulier
Leo G. Visser	ICMJE-formulier

Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?

Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.

ASK NTVG

Reacties

Therapeutisch advies bij terugkerende koorts

Met interesse las ik bovenstaand artikel over de door teken veroorzaakte febris recurrens c.q. "tick borne relapsing fever (TBRF)". Mijn interesse werd groter toen de epidemische variant, de "louse borne relapsing fever (LBRF)", aan de orde kwam. Deze variant, die vooral voorkomt in Ethiopië, Eritrea en de Soedan, wordt wel eens gediagnosticeerd bij vluchtelingen uit die landen (zie daarvoor de tweede referentie van het artikel).

Gezien het feit dat wij in Nederland mogelijk wel eens een patiënt met LBRF kunnen tegenkomen, moet het door de auteurs gegeven therapie advies “Voor patiënten met de epidemische vorm volstaat 1 gift” worden aangepast. De auteurs hebben dit advies over 1 gift misschien overgenomen uit referentie 9, maar de belangrijkste conclusie van die referentie is: “Trials were small and often of limited quality”.

Het European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) zegt daarom ook iets anders, namelijk: “A single does of antibiotic is effective in the majority of cases of LBRF but a longer treatment course is usually applied to minimise the probability of recurrence” (1). Mijn ervaring van 4 jaar werken in Ethiopië is in overeenstemming met deze conclusie.

Komt de vraag als 1 gift niet voldoende is om een mogelijke herhaling te voorkomen, wat dan wel? Gelukkig kan ons tijdschrift daar een antwoord op geven, namelijk 2 dagen behandelen met een tetracycline (2).

1. https://ecdc.europa.eu/en/louse-borne-relapsing-fever/facts

2. Oomen A. Febris recurrens. Ned Tijdschr Geneeskd. 1976;120:1138.

Jan van der Meulen, basis-arts

PCR op uvrA-gen ontwikkeld

Er is naar aanleiding van deze casus door het AMC een PCR ontwikkeld op het uvrA-gen. Het amplificaaat afkomstig uit het patiëntenmonster is tevens gesequenced ter bevestiging. De vastgestelde sequentie is 100% homoloog met de sequenties beschikbaar in de NCBI-database van (Candidatus) Borrelia kalaharica.

Merel Lambregts, internist-infectioloog, LUMC