Samenvatting
Welke rol speelt onzekerheid in het diagnostisch denken van artsen? Is het niet beter om onzekerheid zoveel mogelijk te vermijden in dat denkproces? In dit artikel beantwoorden we deze vragen vanuit een kennistheoretisch perspectief. Artsen bouwen relevante, situationele kennis op tijdens het diagnostische proces door in hun contact met patiënten te luisteren, te observeren en te interpreteren. Onzekerheid kan hierbij een cruciale rol spelen. Aan de hand van een praktijkcasus laten we zien dat het toelaten van onzekerheid – in de vorm van het niet-pluisgevoel – de kwaliteit van het diagnostisch denken ten goede komt.
Artikelinformatie
Aanvaard op
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2019;163:D3181
Vakgebied
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG
Niet-pluis, voor herkennen en omgaan met klinische onzekerheid
Beste Erik Stolper en collega auteurs,
In jullie artikel over de rol van het niet-pluisgevoel in het diagnostisch proces beschrijven jullie treffend hoe een niet-pluis gevoel kan helpen tot een goede uitkomst te komen voor de patiënt en welke soorten klinische onzekerheid er zijn.
We zijn het echter niet eens met jullie stelling dat er minder focus moet liggen op de tolerantie van klinische onzekerheid. Hiervoor hebben we, onder andere gebaseerd op eigen onderzoek, drie redenen:
Ten eerste kan klinische onzekerheid veel nadelige gevolgen geven als stress bij de arts en extra diagnostische testen bij de patiënt [1, 2] .
Ten tweede gaat het gebruikte voorbeeld over een ervaren arts die deze onzekerheid kan tolereren en om kan zetten in een diagnostisch signaal. Ergens in de opleiding moet een arts dit wel leren. Wij onderzoeken daarom ook hoe we aios kunnen leren met onzekerheid om te gaan. In dit omgaan zit zowel het profiteren van het niet-pluis signaal als het reduceren en kunnen tolereren van de stress die het geeft.
Als laatste passen de groeiende groepen patiënten met complexe multimorbiditeit en bijvoorbeeld kwetsbare ouderen niet in richtlijnen en vraagt dit om andere vaardigheden dan ‘niet-pluis’ van het omgaan met onzekerheid. Jullie noemen dat een individueel dokteraspect bij het diagnostisch proces een rol speelt. Wij zien daarnaast zeker in onze geriatrische praktijk een grote rol voor een patiëntenaspect, de context wensen en doelen van de patiënt. [3]
Dus wat ons betreft gaat dit artikel over een belangrijk fenomeen uit de klinische praktijk, maar doet de focus op alleen ‘niet-pluis’ geen recht aan de complexe context rondom diagnostiek en aan het leerproces van onervarener collegae.
Marianne van Iersel
Dieneke van Asselt
Klinisch geriaters en opleiders Radboudumc Nijmegen
Referenties
1. Iannello P, et al. Ambiguity and uncertainty tolerance, need for cognition, and their association with stress. A study among Italian practicing physicians. Med Educ Online. 2017;22:1270009.
2. Dzeng E, et al. Moral Distress Amongst American Physician Trainees Regarding Futile Treatments at the End of Life: A Qualitative Study. J Gen Intern Med. 2016;31:93-9
3. Zonder context geen bewijs, Raadvoor volksgezondheid en samenleving, 2017
contactgegevens:
Mw. Dr. Marianne van Iersel, klinisch geriater
Mw. Dr. Dieneke van Asselt, klinisch geriater
beiden: Radboudumc, afdeling geriatrie, Nijmegen