Onafhankelijk, multidisciplinair en betrouwbaar

‘De mazelen’ na bmr-vaccinatie

Klinische praktijk
Rebecca van Grootveld
Liselotte M. Klitsie
Daniëlle C.M. van der Kaay
Ann C.T.M. Vossen
Anneke C. Dijkmans
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2017;161:D1177
Abstract
Abstract
Sluiten
Measles after MMR-vaccination

Background

The Dutch national vaccination program provides vaccination for mumps, measles and rubella (MMR vaccine) for all children. After vaccination with live attenuated viruses, the virus replicates on a limited scale. Replication may lead to mild symptoms occurring 5-14 days after MMR-vaccination, including fever, conjunctivitis and rash. Symptoms are comparable to those of a wildtype measles infection.

Case description

A 14-month-old boy was admitted to the hospital with an impressive rash 13 days after MMR-vaccination. Diagnostic tests were positive for measles. This test result caused the mother to doubt further vaccination.

Conclusion

Within 14 days after MMR-vaccination, a child can present with symptoms very similar to a wildtype measles virus infection. The low incidence of wildtype measles infection strongly suggests that these symptoms will likely be a reaction to vaccination. Elaborate diagnostic procedures may cause the parents a lot of stress and therefore offering reassurance to parents may be more appropriate.

Conflict of interest and financial support: none declared.

Samenvatting

Achtergrond

Als onderdeel van het Rijksvaccinatieprogramma krijgen alle kinderen een vaccinatie tegen bof, mazelen en rubella aangeboden (bmr-vaccinatie). Na vaccinatie met een levend verzwakt virus vindt op beperkte schaal replicatie plaats. Soms zal deze replicatie 5-14 dagen na bmr-vaccinatie leiden tot lichte symptomen van koorts, conjunctivitis en huiduitslag. Deze symptomen zijn vergelijkbaar met die bij een infectie met een wildtype-mazelenvirus.

Casus

Een 14 maanden oude jongen kwam 13 dagen na een bmr-vaccinatie naar het ziekenhuis met een indrukwekkende huiduitslag. Diagnostiek naar mazelen bleek positief. De uitslag van de test maakte de moeder aan het twijfelen over volgende vaccinaties.

Conclusie

Binnen 14 dagen na bmr-vaccinatie kan bij een patiënt een ziektebeeld ontstaan dat vergelijkbaar is met besmetting met een wildtype-mazelenvirus. De incidentie van een infectie met wildtype mazelen is laag, dus bij een dergelijk beeld is het waarschijnlijker dat het een reactie is op de vaccinatie. Aanvullend onderzoek kan bij de ouders onrust veroorzaken en daarom zijn geruststellende woorden meer op zijn plaats.

Artikelinformatie
Aanvaard op

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2017;161:D1177
Vakgebied
Huisartsgeneeskunde
Kindergeneeskunde
Microbiologie
Auteursinformatie

Leids Universitair Medisch Centrum, afd. Medische Microbiologie, Leiden.

Drs. R. van Grootveld, aios medische microbiologie; dr. A.C.T.M. Vossen, viroloog.

Haga Ziekenhuis, Den Haag.

Juliana Kinderziekenhuis: dr. L.M. Klitsie, anios kindergeneeskunde; dr. D.C.M. van der Kaay, kinderarts-endocrinoloog.

Centre for Human Drug Research: drs. A.C. Dijkmans, arts-microbioloog en klinisch farmacoloog.

Contact drs. R. van Grootveld (R.van_Grootveld@lumc.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.

Verantwoording

Rebecca van Grootveld en Liselotte M. Klitsie droegen evenveel bij aan de totstandkoming van dit artikel.

Auteur Belangenverstrengeling
Rebecca van Grootveld ICMJE-formulier
Liselotte M. Klitsie ICMJE-formulier
Daniëlle C.M. van der Kaay ICMJE-formulier
Ann C.T.M. Vossen ICMJE-formulier
Anneke C. Dijkmans ICMJE-formulier
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

Met veel waardering las ik “De ‘mazelen’ na BMR vaccinatie” van Van Grootveld ea (Ned Tijdschr Geneeskd 2017 13 mei;161(19):D1177. Het artikel geeft aan dat replicatie van vaccinstammen van levend verzwakte virus vaccins soms kan leiden tot klinische verschijnselen (‘vaccinitis’). Op zich oud nieuws maar in een tijd dat ouders zich meer zorgen maken over bijwerkingen van vaccinaties, is het heel goed dat deze bijwerking weer aandacht krijgt. Bij het artikel wil ik graag een paar kleine kanttekeningen maken:

- de replicatie wordt weliswaar ‘beperkt’ genoemd, maar deze moet voldoende zijn voor het aanslaan en daarmee ook de werkzaamheid van dit type vaccin. Dit treedt bij ongeveer 95% van de gevaccineerden op. Het woord ‘beperkt’ slaat dan ook vooral op de mindere virulentie van vaccinvirussen ten opzichte van die van de wilde virussen. De virusreplicatie wordt vooral ‘beperkt’ door de T-celreactie van de gevaccineerde.

- in het artikel worden antistoftesten besproken. De auteurs vermelden niet dat deze testen ongeschikt zijn als bewijs dat het kind klinische verschijnselen kreeg van van de vaccinstam. Bij alle kinderen waarbij het vaccin aanslaat, ook die zonder vaccinitisklachten, treedt een antilichaamreactie op. Het onderscheid tussen een wild type en een vaccin type virus kan alleen worden gemaakt door door gespecialiseerd virus onderzoek, zoals hier ook is gebeurd.

- in de beschrijving van de zeldzame complicaties van BMR-vaccinatie wordt trombocytopenie genoemd. Door de zinsconstructie lijkt het of dit ook een verschijnsel van vaccinitis is. Vanwege het typische tijdsinterval van 2-10 weken waarin trombocytopenie na BMR vaccinatie (na ca 1:25.000 gevaccineerden) optreedt, lijkt een auto-immuunreactie een meer logische oorzaak.

Ik ben het eens met de conclusie dat in dit geval vooral geruststelling op zijn plaats was, maar wellicht was enig onderzoek wel nodig om de achtbaan waar ouders en kind in kwamen wat te vertragen.

Dr Hans C. Rümke, medisch vaccinoloog, Bilthoven

hcrumke@gmail.com