Samenvatting
Domperidon is een anti-emeticum met een relatief gunstig bijwerkingenprofiel, dat in Nederland zonder recept bij de apotheek verkrijgbaar is.
Recent is de discussie over de veiligheid van domperidon opgelaaid, omdat dit middel het risico op acute hartdood zou verhogen. Door systematisch literatuuronderzoek hebben wij onderzocht of deze zorgen over het middel gegrond zijn.
In 3 van de 4 patiënt-controlestudies werden statistisch significant verhoogde oddsratio’s gevonden voor acute hartdood bij gebruik van domperidon. In 1 artikel werd een dosis-responsrelatie beschreven. De resultaten zijn mogelijk beïnvloed door verschillende confounders.
Wij concluderen dat er een verband bestaat tussen gebruik van domperidon en acute hartdood bij doseringen van meer dan 30 mg/dag. Wij pleiten ervoor om een juiste indicatie voor het gebruik te stellen, het middel uitsluitend op recept te verstrekken en een doseeradvies te geven.
Bij gebruik tot 30 mg/dag kan domperidon veilig voorgeschreven worden.
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Domperidon: veiligheid niet bewezen
In het artikel “Domperidon en het risico op acute hartdood”1(AHD) besluit men dat: “Bij gebruik van 30 mg/dag kan domperidon veilig voorgeschreven worden.” Deze conclusie vloeit voort uit één studie2 waar domperidon ≤ 30 mg/dag een AHD oddsratio heeft van 2,57 (95%-BI: 0,79-8,36) en is gebaseerd op slechts 6 patiënten vs. 25-controles (vandaar de grote onzekerheidsgraad). 600.000 verstrekkingen van domperidon1 voorspellen aldus ~32 extra AHD in Nederland. De 95%-BI raamt dat er mogelijks geen AHD wordt veroorzaakt, maar kan evenmin uitsluiten dat er 137 extra doden/jaar kunnen vallen. Op basis van deze data kan men dus niet besluiten dat voorschrijven van 30 mg/dag domperidon bewezen is veilig te zijn.
Om te kunnen uitsluiten dat domperidon AHD niet verdubbelt (met minstens 95% zekerheid en slechts 5% kans verkeerd te zijn) zijn twee groepen (domperidon vs. control) van elk 38.923 deelnemers nodig.3 Tot nog toe is dergelijke veiligheid voor domperidon niet bewezen. (Vraag: wanneer het echter gaat om een medicatie die geen levens redt en 30 mg/dag slechts een placebo dosis is,4 kan het dan ethisch zijn AHD te laten verdubbelen, slechts 95% zeker te zijn of tot 5% risico te nemen? Strakkere veiligheidsnormen zouden het nodige aantal deelnemers snel doen oplopen3).
Conclusie.
Wanneer preklinische resultaten voor domperidon onaanvaardbare cardiale veiligheidsmarges leveren en 5 op 5 klinische studies verhoging van AHD aantonen,3 dan is het voorschrijven van dergelijke medicatie speculatie maar geen evidence-based-medicine.
Luc Hondeghem, em. Professor farmacologie
1. Van Roeden SE, Belle-van Meerkerk G, Van Tuyl SAC, Van de Ree MA, Muller AF. Domperidon en het risico op acute hartdood. Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157:A6770.
2. Van Noord C, Dieleman JP, van Herpen G, Verhamme K, Sturkenboom MCJM. Domperidone and ventricular arrhythmia or sudden cardiac death. Drug Saf. 2010;33:1003-14 Medline. doi:10.2165/11536840-000000000-00000
3. Brent R: Inference for proportions: comparing two independent samples. www.stat.ubc.ca/~rollin/stats/ssize/b2.html
4. Hondeghem LM. Domperidone: limited benefits with significant risk for sudden cardiac death. J Cardiovasc Pharmacol. 2013;61:218-25 Medline. doi:10.1097/FJC.0b013e31827afd0d
Domperidon: veiligheid niet bewezen (reactie auteurs)
Met interesse en waardering voor zijn kritische opstelling lazen wij de reactie van collega Hondeghem. Het is onwaarschijnlijk dat de veiligheid van domperidon in doseringen tot 30 mg per dag ooit onomstotelijk vastgesteld zal worden, vanwege de grootte van de studie die hiervoor vereist zou zijn. Dit maakt dat we ons beleid moeten baseren op de beschikbare gegevens die er nu zijn, zoals het geval is bij vele andere medicamenten. Hoewel wij niet evidence-based absolute zekerheid kunnen verschaffen over de veiligheid van het middel in deze doseringen, zijn wij van mening dat er onvoldoende argumenten zijn om domperidon in doseringen ≤30 mg per dag niet voor te schrijven. De bezwaren die tegen het middel bestaan zijn voornamelijk gebaseerd op hogere doseringen.1 De visie van collega Hondeghem dat domperidon in doseringen ≤30 mg per dag enkel een placebo effect zou hebben, delen wij niet.
Wij pleiten ervoor om het middel uitsluitend op recept te verstrekken. Door een voorschrijvend arts de indicatie en risico’s van het middel af laten te wegen, streven wij ernaar meer grip te krijgen op het gebruik van domperidon. Er zijn alternatieven, zoals erythromycine, maar die zijn echter ook niet vrij van risico.2
Hoewel domperidon wellicht niet levenreddend is, kan het wel klachten verlichten die door patiënten als uitermate beperkend ervaren worden.3 Het lijkt dan ook reëel om de behandelaar en patiënt de keuze te geven dit middel te gebruiken, nadat de voor- en nadelen goed overwogen zijn.
Wij blijven van mening dat ons artikel een terechte nuancering aanbrengt in de eerder beschreven risico’s van domperidon.
Sonja E. van Roeden, Gerdien Belle-van Meerkerk, S.A.C. (Bas) van Tuyl,
Marcel A. van de Ree Alex F. Muller
Diakonessenhuis, Utrecht