Tobzorg

De storm is weer geluwd: de media weer rustig en ook in de Tweede Kamer is er al een week of wat geen opwinding meer over misstanden in de gehandicaptenzorg. Brandon zal nog wel in zijn tuigje zitten, maar andere nieuwswaardige feiten zijn daar voor in de plaats gekomen.

In de jaren twintig van de twintigste eeuw schreven redacteuren van dit Tijdschrift nog over ‘zwakzinnigen, imbecillen, idioten en moreel defecten’. We schrijven nu netjes over verstandelijk gehandicapten of nog correcter over mensen met mogelijkheden. De gendefecten van veel syndromen zijn opgehelderd. Met de zorg blijft het echter tobben, zoals Brandon laat zien. Complexe patiënten als hij zijn er niet zo veel, wel komt ieder van u mensen met minder complexe verstandelijke handicaps tegen. Ze komen op gewone spreekuren met gewone alledaagse klachten. Vaak komen ze ook niet of laat of hebben net als anderen moeilijk verklaarbare klachten. Ze worden ook steeds ouder en dat levert geheel eigen problemen op zoals Heleen Evenhuis uitlegt (bl. 304, A2598).

Vanwege het gezinsvervangend tehuis dat ooit bij mijn praktijk om de hoek stond, heb ik een relatief grote populatie mensen met een (lichte) verstandelijke handicap. Pas zag ik Karel. Hij wordt oud. Een gendefect is bij Karel nooit aangetoond. Zelf zou hij daar ook niets mee opschieten. Hij kwam voor een ‘sjekup’. Hij is te dik, maar zijn bloeddruk normaal, gelukkig rookt hij niet en hij ‘doet ook aan gym’. Zijn gehoorapparaten, die hij net van de KNO-arts had gekregen, had hij niet in. ‘Die piepen zo’. Met een beter passend oorstukje en het uitspuiten van zijn oren moet dat probleem opgelost zijn. Verder bleek hij met trappen lopen vaak te vallen. De begeleiding had gele strepen op de treden geplakt. Dat hielp thuis wel, maar elders zaten die er natuurlijk niet. Mij leek het handiger zijn variofocusbril te vervangen. Dan keek hij bij het lopen tenminste niet door het verkeerde gedeelte. Een gewone bril voor alledag, een leesbrilletje van een paar euro en hij valt niet meer. Nu moet de begeleiding nog wat minder calorierijk koken en dan hebben we een zinvolle ‘sjekup’ gedaan. Zorg kan verrassend simpel zijn. Het is dus niet altijd maar tobben in de zorg.

Toch zou de storm over Brandon zich eigenlijk moeten verdiepen. Niet alleen voor hem maar vooral ook voor al die minder complexe verstandelijk gehandicapten waarvan men in Den Haag – zoekend naar bezuinigingen - lijkt te denken dat ze wel makkelijk voor zich zelf kunnen zorgen. Iedereen in het veld weet dat hen dat vaak niet lukt. Het is dus onze taak om niet alleen interessante gendefecten op te sporen maar ook voor deze kwetsbare groep op te komen en voor hen te zorgen. En het geeft nog hartstikke veel voldoening ook.

Joost Zaat