Acetylsalicylzuur voorkomt hart- en vaatziekten bij diabetes niet

Met grote belangstelling hebben wij deze bijdrage gelezen. Hierin wordt een recent gepubliceerde Japanse studie besproken, waarin het effect van een lage dosis acetylsalicylzuur voor de primaire preventie van atherosclerotische complicaties bij patiënten met type 2 diabetes mellitus (DM2) werd onderzocht [1]. Tevens wordt er verwezen naar de Schotse POPADAD-studie, waarbij behandeling met een lage dosis acetylsalicylzuur eveneens niet significant was geassocieerd met een verlaagde incidentie van cardio- en cerebrovasculaire complicaties bij patiënten met diabetes en asymptomatisch perifeer vaatlijden [2]. Kramer concludeert dat er geen plaats lijkt te zijn voor acetylsalicylzuur in de primaire preventie van atherosclerotische aandoeningen bij patiënten met DM2. Hierbij dient echter te worden opgemerkt dat de studies waaraan gerefereerd wordt 'underpowered' waren om een beschermend effect van acetylsalicylzuur aan te kunnen tonen. Bij de Japanse studie was dit te wijten aan een lagere incidentie van atherosclerotische complicaties dan men op voorhand had berekend met een 'sample size'-calculator. In subgroepanalyses leek er echter wel een (subtiel) beschermend effect te zijn in de acetylsalicylzuurgroep bij DM2-patiënten ouder dan 65 jaar. Het is echter moeilijk om hier conclusies aan te verbinden, daar er geen betrouwbare uitspraak gedaan kan worden over het risico op het optreden van bijwerkingen zoals bloedingen. Het is bekend dat de incidentie hiervan toeneemt met de leeftijd. Bovendien is het maar de vraag of de resultaten, verkregen in een Japanse populatie, generaliseerbaar zijn voor de Nederlandse DM2-patiënt. Ook de Schotse studie had veel minder atherosclerotische gebeurtenissen dan op voorhand verwacht (2,9 in plaats van de verwachte 8%) [2]. Daarnaast dient in acht te worden genomen dat in deze studie zowel patiënten met type 1 als type 2 diabetes werden geïncludeerd.

De American Diabetes Association (ADA) adviseert acetylsalicylzuur ter primaire preventie van hart- en vaatziekten bij DM2-patiënten met een verhoogd risico [3]. Hierbij moet je onder andere denken aan dyslipidemie, een belaste familieanamnese, hypertensie, (micro)albuminurie of roken. Er zijn momenteel nog 2 grote studies lopende, te weten de ASCEND-studie (ISRCTN60635500) en de ACCEPT-D-studie [4], waarvan de resultaten nog niet beschikbaar zijn. Het is derhalve ons inziens te vroeg om acetylsalicylzuur definitief te schrappen voor de primaire preventie van atherosclerotische gebeurtenissen bij patiënten met DM2. Ons advies is om de resultaten van de 2 hierboven genoemde studies af te wachten en tot die tijd de voordelen en risico’s van acetylsalicylzuur per individu af te wegen.

Literatuur

[1] Ogawa H, Nakayama M, Morimoto T. Low-dose aspirin for primary prevention of atherosclerotic events in patiens with type 2 diabetes. JAMA. 2008;300:2134-41.

[2] Belch J, MacCuish, Campbell I. The prevention of progression of arterial disease and diabetes (POPADAD) trial: factorial randomised placebo controlled trial of aspirin and antioxidants in patients with diabetes and asymptomatic peripheral arterial disease. BMJ. 2008;337:a1840.

[3] Buse JB, Ginsberg HN, Bakris GL, Clark NG, Costa F, Eckel R, et al. Primary prevention of cardiovascular diseases in people with diabetes mellitus. A scientific statement from the American Heart Association and the American Diabetes Association. Diabetes Care. 2007;30:162-72.

[4] De Berardis G, Sacco M, Evangelista V. Aspirin and simvastatin combination for cardiovascular events prevention trial in diabetes (ACCEPT-D): design of a randomized study of the efficacy of low-dose aspirin in the prevention of cardiovascular events in subjects with diabetes mellitus treated with statins. ACCEPT-D Study Group. Trials. 2007;8:21-9.

Catharina-ziekenhuis, afd. Inwendige Geneeskunde, Eindhoven

Drs. Hanneke Beijers, arts-onderzoeker

Dr. Bert Bravenboer, internist